Ang pobre amo man ang nagapakaon sa imol

ANG support price nga pamakal sang NFA sa mangunguma nga P17 kada kilo, 10 na ka tuig. Ang tanan nga ginagasto sang mangunguma parehas sang abono, pestisidyo, hilo para sa hilamon kag kuhol, sige ang saka. Amo man ang suhol sang nagaubra sa uma kag mga empleyado sang gobyerno kag prebado nga sector. Nagdugang pa gid ang saka sang buhis sang duta subong nga 2018.

Kami magagmay nga nagauma sang 0.4 hasta 1.5 hektarya, miyembro sang Iloilo Provincial Action Council (PFAC), kag katapo sang Regional Farmers Action Council (RFAC) Region 6 nga nagasakop sa Aklan, Antique, Capiz, Iloilo, kag Negros Occidental. May katapo nga sobra sa 3,000. Isa kami sa 15 ka rehiyon sa bilog nga pungsod Pilipinas nga ara sa PFAB (Philippine Farmers Advisory Board) nga may sobra sa 50,000 nga miyembro.

Kami ang identified nga pinakapobre sa aton sosyodad – nagagasto sang P30,000 kada hektarya sang humayan nga nagakita lamang sang masobra P1,000 kada bulan sang produkto nga 80 kabanes nga naga bug-at sang 42 kilos ang kada sako o kaban sa tag P12 ang kilo. Amo ini kon ngaa pigado amon pangabuhi nga nagadepende sa agrikultura. Nalipatan na kami sang aton gobyerno nga kami ang pinakaimportante sa industriya sang bugas kag kami ang nagaprodukto sang humay. Sa amon ang tanan nga risgo sa peste, pagbag-o sang panahon kag kalamidad nga naga-abot.

May kontrol ang presyo sang bugas para sa imol nga konsumedor, wala sang bulig ang gobyerno sa pagsagod kag patubo sang humay. Gani ang mga pobre amo man ang nagapakaon sa imol.

Sang nagligad nga bulan, nakabaligya sang bugas sa tag P38 ang kilo paagi sa DA Secretary Manuel Piñol. Sining ulihi tag P38 ang kilo paagi sa mga millers kag traders. Kompurme kag akseptado sang mga pumuluyo. Kon makabaligya ang NFA sa amo nga presyo, wala problema magbakal sang humay sa P22 ang kada kilo o masobra pa. Sang nagligad nga Pebrero 2018, nagtaas ang humay. Sa P18 hasta nakalab-ot sa P24 ang kilo sang indi pa uga nga humay. Wala kabakal ang NFA kay kadaku sang diperensya sa ila panalawat nga P17 ang kilo sang uga.

Indi nga pahayag simple nga sitwasyon namon subong sa panguma. Ara na ina sa aton mga eksperto sa ekonomiya sa pag-analisar o pagbinagbinag kon ngaa padayon ang kapin-ot sa amon pangabuhi. Wala gid kami kabatyag sang kasulhayan. Ang amon lang ginapangayo nga dugangan ang presyo nga pamakal sang NFA nga indi magnubo sa P22 ang kilo kag, kabulig sang Department of Agriculture, panubuon ang gasto sa humayan paagi sa subsidyo. Tun-an sang maayo kung paano mapasanyog ang agrikultura para sa ikaayo sang pangabuhi sang magagmay nga mangunguma sang humay. ( Lorenzo G. Provido Jr., PFAC president, RFAC chairman, federation_ seeds@yahoo.com.ph / Paid article)