ATSA (AXE)

MINGDUOL ko kang Papa kon pwede ba siya mutapad sa papa ni Axel. Amigohon niya ba. Wala mingsugot si Papa og sa tumoy pa siya minglikod, layo ila Axel. Mingtesting ko og duol ila Axel og nagsugat ang iyahang mga kilay. Tingali ba nga ginapahawa ko sa ilaha kay basi mapuspusan siya o kaming duha.

Mingtan-aw iyahang papa sa akoa human kang Axel. “Kinsa mani dong?” “Si Charles, Pa.”

“Kol, pwede mi manglaag nila Axel mangayo og santol? Kadiyot ra man, kol. Tabok ra mi sa gate, kol. Balik dayon mi.”

“Tingali og mangatkat mo og punuan, dong?”

“Dili, kol. Naa man sungkit gamit sa pagkuha sa bunga, kol.”

“Unya og manga-unsa mo pagtabok? Og gukdon mo og iro, dong?”

“Dili lagi, kol. Naa may trapik aide mutabang namo ug labang, kol. Wala sad iro ang tag-iya sa santol, kol.”

Natingala lang ko kon ngano dili hugyaw si Axel pagkita namo. Basi nagkiat tingali siya bag-o sila naabot sa skwelahan. Tingali nabilin nila ilang suwat kadtong gipapirma. Tingali dili lang gyod siya sugtan sa iyahang Papa mulihok-lihok.

“Balik dayon mo. Ayaw mo pagdugay didtoa kay padung na kuno inyong maestra.”

Naghulat si Lewis sa amoa sa pultahan og sabay nami minglabang paadto ila Nay Rosal. Tayming usab kay kami ra ang nangayo sa bunga maong daghan kaayo mi og nasungkit. Nabukol bitaw si Lewis pagsungkit niya sa usa ka bunga, nipuli si Axel ug kuha kay kahilakon na si Lewis unya ako kay sigi na ko og katawa. Naa si Nay Rosal sa iyahang bangko nga mutuya-tuya samtang gainom og kape. Nangutana siya kon naa ba mi klase nga nakahapit man mi sa iyaha nga Sabado man unta karon. Ming-ana ra mi nga naay meeting among mga papa maong naa mi sa skwelahan. Human namo og butang sa mga santol sa usa ka eco-bag. Mibalik na mi sa skwelahan pero niana si Axel nga sa ilawom sa narra na lang mi mangaon kay basi magsamok-samok ra mi sa klasrum.

Si Lewis amoang tig-okab sa santol gamit iyahang kamot kay lagi siya pinakakus- gan sa amoa. Si Axel tig-ihap kon pila amoa kaonon para walay magsobra, wala sab magkulang. Gikataw-an namo usab ang bukol ni Lewis unya gilabayan mi niya ug panit sa santol. Gilabayan bitaw ko ni Axel ug liso nga iyahang giluwa unya mingsulod sa akong t-shirt, gigukod nako siya hangtod sa among oval unya gibalik nako og labay sa iyaha ang liso. Nanimaho na gani ming adlaw, nanimaho na pa jod ko og laway.

Taod-taod pa, naa nay mga ginikanan ninggawas sa among klasrum. Naa pud diay si Marcia kuyog iyahang mama. Naa pa tingali mi ila Nay Rosal kadtong pag-abot niya. Gisudlayan siya sa iyahang mama og giusab iyahang salapid. Nakit-an niya si Lewis og kalit mingtago sa iyahang mama. Amawon gyod ni si Marcia. Human nila og labay sa amoa, ninggawas ang papa ni Axel og gibira iyahang wala nga kamot. Manguli nata, laagan kaayo ka. Ana iyahang papa. Sa amoa gyong atubangan. Gipahabwa sa iyahang papa ang mga santol nga iya untang i-uli sa ilaha pero nangaligid lang sila sa amo ni Lewis og nanguli na sila. Gikuha na sad si Lewis sa iyahang angkol og mingtabang pa og dala sa iyahang santol. Bago sila mibiya, niana siya sa akoa nga tingali dugay kaayo mi ila Nay Rosal maong nasuko ang papa ni Axel. Taod-taod sab, ninggawas na akong papa og nanguli na sab mi.

Human namo og hapit og monay bread para kay Mama, nangutana ko kang Papa kon unsa ila gibuhat sa meeting. Ana ra siya nga naghisgot lang sila bahin sa klasrum kon naa bay ipaayo, mga activities sunod bulan, ug pagpirma sa akong card. Nangutana ko kon kita ba siya sa akoang grado. Mingtubag siya nga oo og humana na sab niya og pirmaha sa likod. Nangutana usab ko sa iyaha kon pila akong grado unya niana ra si Papa nga sa balay ra daw mi mag-istorya bahin ana, mamainit sa kuno mi.

Pag-abot sa balay, gibutang nako akong mga bunga sa santol sa basket sa akong bike. Naa man koy bike nga gi-regalo sa akong ninong kadtong miaging pasko. Naa pa gani pakapin nga 200 pesos pero ana si Mama siya lang usa gunit para dili daw nako mahurot dayon. Miaging pasko pa nako to nadawat, wala gihapon nako nakuha balik kang Mama. Ana siya nako, naa na daw koy bike maong dili na kuno nako gamiton ang 200. Masuko na unta ko kaniadto pero naunhan man ko ni Mama maong wala na lang. Gihatag na lang nako kang Mama akong pinaskuhan. Nagtimpla si Mama og kape nila Papa unya gatas akoa. Samtang gakaon mi, gisulti na ni Papa kang Mama ug unsa ang mga nahitabo bahin sa meeting nila kagaina. Naa na usab mi bayrunon kay hapit na kuno mi mahuman ug Grade 4. Nalipay si Mama nga hapit na daw ko mag-Grade 5 miskan bugoy kuno ko. Kadtong nangutana na si Mama sa akong grado, ningisi si

Papa sa akoa og kang Mama.

“Wala intawon pasar si Charles,

Ma. Puros mga line of 6 iyahang grado kay diay wala siyay sulod-sulod sa klase.”

Nahunong si Mama sa iyahang paghigop og gisigaan ko og mata. “Hala agoy, mao na karon. Ngano mana nga wala may pasar nga subject si Charles, Pang?”

“Kay iyahang mga maestra wala nahibalu-i nga naay ginaapilan si Charles sa Sports Champ nila. Unsaon man pagpasar-pasar nga gina-ensayo man ni sila?”

“Unya? Dili nani ka-Grade 5 si Charles?”

“Dili pud uy. Mao ganing gi-istoryahan nako iyahang maestra nga nganong ing- ato man. Solbaron ra tu niya. Siguruon nila og enroll ni si Charles. Kay binuang, dili nila tabangan ang bata nga ila maning gihimong athlete, di nuon sila kibaw musabot?”

“Aw lagi, kay tingali og ako may mag-istorya ana ilang maestra. Solbaron gyod na.”

Ming-higop ko sa akong gatas og ming-kuhit kang Mama. “Ayos na lagi daw akong grado Ma, ana si Coach Rex. Maynalang daw nga line of 6 akong mga grado Ma, basta wala lang koy atsa.” Gikataw-an ko ni Papa human gilubag ni Mama og hinay akong tuo nga dalonggan. “Wala man gihapon na kapasar, Charles. Pagka na lang gyod nimo, bataa ka.” (To be continued)

Ma. Christine Cadungog is currently pursuing her fourth year of tertiary education with the degree Bachelor of Secondary Education Major in English at Davao del Norte State College, Panabo City. Aside from studying Professional Education courses, she is also enthused by language and literature.