Sun.Star Pampanga

Pasibayung­Pamiyabe-abeKaybat ding Limampulun­gBanwa

(Reunion after Fifty Years)

- Manibat king kamumulan, kaglinaku pang induku King pemita: Kapampanga­n ing ginamit nang amanu, King sakit ning milalamnan, pangalambu­t, lyu at kau Ing dalung na at saingsing Kapampanga­n mu ring puru, Kalabas ning syam a bulan, inyang luntoku king yatu Pem

Binang makatula ing pamikit pasibayu kalabas ding limampulun­g banwa. Dakal a mibayu. Dakal a miyalilan Itsura Panugali Paglalawe king bye. Kabyayan at kabilyan king bye. Mipapasala­mat ka at akaya belang pasibayu ding akaklasi o akayabe king pipagarala­n inyang kayanakan yu. Manyaman balikdan kabang mipagkwent­u kayu.

Kabud mikit kayung mikakalugu­ran, mipangumus­ta kayu at mipaglwalt­awling balita king pamibye-bye ning balang metung—e mu ing manga santing— tungkul keng maswelu at maplas a dela nang karanasan karing milabas a banwa. Ating makapakayl­i at ating makatululw­a. Ating makasumami at ating makawili. Anti tanaman talagaing bye, misasamuti­ng saya at lungkut, nyaman at pait, swerti at malas.

Agyang misan migtagumpe ka king kapanintun­an o kabyayan, daratang na maning kasakitan king bye a makalaso pusu. Agyang misasaldak naka man kabyayan at pati bye pamilya—atin namang magtagumpe king pisasabyan­g pibandyan o salapi. Malagad mung tutu ing pareu mung akwang aning nung nanu mu ing mayap at masanting, manyaman at mayumu, kasaplalan at kapayapan.

Kabang mipangumus­ta kayu apa pansinga nyunung nanu ing migbayu king balang metung at e mu asalikut iti. Ating meyayat, ating metaba, ating lalung melagu at ating mebawas legwan. Ating mesanting at ating mesura. Atin nakayung maputing bwak, lumpis keng balat at menaliwa na kayutalaka­d at lakad paulining dela nang panaun. Ating nung nanu la kanita makanyan la pa mu rin ngeni. Metwa la mu pin onenging ugalida’t isip e naatasinul­ung at melakwan karing mengalabas a napunat ena manayuna sasaksyan ngeni.

Mangasdan naka mu potang atin kang abalung sikretung ngeni mu pa din damat e mu sukataisip a milyaripal­aita at akutang mu king sarilimung—depatan na palaita? Bala e bage kaya para arapatna ita. Bala mu momaliing pamangilal­a mu kaya kanita. Itangawsan dang overrate mu la kayapan o karokan ding tau, e makatudpal­aita.

Alata mung karapatang manusga karing aliwa. Sarilita mu man e ta lubusang kakilala. Balamu mo dengaliwa mu reng tutwa para karengaliw­ang tau, inyasa’tagyangana­klang e palak karelaawsa­n dong koya o atsi, bapa o dara, tata o inda.

Dapot deng mikakalugu­rang tapat a mikit pasibayu asna kaswelung midungutdu­ngut kayu at mipagkwent­ung alang bawal o no-holds-barred ngara pin. Ing tutu, kulang ing patingapun keng kwentuwan yu neng mikikit kayung pasibayu deng kakalugura­n kay batning makabang panaun.

Manyaman mikit-ikit pasibayu iko reng kakalugura­n inyang kayanakan pa.

1. gatil– (palagyu)litid, amad. English: ligament. Alimbawa king pamangamit: “Bala da e ne milaka ding baintau, ngeni palakesipi­tan yang gatil keng kayangi ntud.”

2. gatlâ– (palagyu)tanda, lamat. English: linemark, graven or printed, such as those found on measuring cups, graduated cylinders, coins, etc. Alimbawa king pamangamit: “Neng mayna ne mataingdar­a mi sasalatan na nala mu renggatla ring barya bang abaluna la ulaga.”

3. gatláng– (palagyu)gitling, gulis a pakera a magagamit anting panandang panyuglung keng panyulat. English: the dash, (–), punctuatio­n mark. Alimbawa king pamangamit: “Makasantin­g la keng pamanyulat neng gagamitan la reng gatlang inya deng talasulat lalulang sasanting sulat neng gagamitan da la.”

4. gatô/gatû– (panguri)katbud, buya. English: weakening of a structure due to age or length of usage. Alimbawa king pamangamit: “Lalung mabibina ing gatuning kwayan neng mibababady­a keng danum albug neng kauran.”

5. gato– (palagyu) makaba bokeng danum o e mananabu anting miyayanyud keng angin. English: floating, afloat, buoyant, on the surface, not sinking. Alimbawa king pamangamit: “Masikan ing gato ning bola laluna neng ala yang laman nung e mu angin.”

Makabayaka­nuikiingbi­ngutnengbi­na yang mag-berat o pilpyaruka­rengninuma­ngpengari at gagawannan­gpunaningp­anga-bingut naba’nangakwa ing burina.

Misan pakilikyaa­gyang e nakaylanga­n. Misan manyawadya pang dedyanna o tsupunagya­ngmaragul ne bay a munga pansingan da at yang lingunan da. Alimbawa: “Mekaba ne naman iki ing bingutagya­ng adwana la reng walina.”

Newspapers in English

Newspapers from Philippines