Megumpisa na ing Maleldo (The Season of Lent Begins)
“Tirisan ku la anting alikabuk na ning yatu; linaso ku la at dekurakan anting burak king dalan.” ~ Kadwang Aklat nang Samwel, Dangka 22: Sunsi 43 (2 Samuel 22:43)
“At sinoso ka king talaga ning burak, at ding sarili kung imalan pikasaman da ku.
Belugse na ku king burak, at mengari kung alikabuk at abu.” ~ Yob, Dangka 30: Sunis 19
(Job 30:19)
“Masaya at mapalad kayung manasik karing bini yu karing danum
[kabud lumapo ya ing ilug karing pampang na; uling ding bini mikutkut la king burak at ampat ding danum kumati la, ing tanaman sumibul ya; akit mu kaybat ding dakal a aldo at pumalut masaplalang palut], ika a ligtas pasulung karing sese mung kaladwan [bang sumogang Malaya].” ~ Isayas, Dangka 32: Sunis 20
(Isaiah 32:20)
“Pepatikdo kung metung king pangulu,
At dintang ne, metung king paralaya a sasambitla king Lagyu Ku.
Maglakad ya makapangibabo karing manungkulan a mengari mo king burak, Anting magkukuran a dadamusak king pila.”
~ Isayas, Dangka 41: Sunis 25
(Isaiah 41:25)
“Inya sa at uling inaligwat da la ring memalen ku, ngara, Kapayapan at alang kapayapan;
At ing metung mitalakad yang dalig, at pagumasdan, ding aliwa mipakat lang malubak a burak.”
~ Esekyel, Dangka 13: Sunis 10
(Ezekiel 13:10)
Napun pigmasusyan ing Myerkulis ning Abu a nung nu ing panaun ning Maleldo magumpisa king pamiganaka king pigmulan ding katawan tamu— ing burak— agpang king Banal a Kasulatan a linikas da reng ninu-ninu. Ing katawan ing parikilan ning kapagmasusyan ayni a sasabing “King alikabuk ka menibat— king alikabuk ka naman misubli.”
Buri na sabyan kanu nita, menibatan tamu king alikabuk o burak inya king alikabuk tamu naman muli. Tutu kaya ita? Makanyan man e tutu a itamu ita uling aliwa itamu ing katawan nung e ing kaladwang makatuknang pansaguli king katawang menibat pin naman king gabun.
Malambat na ing kapagmasusyan
ayni at katunayan adwa nang libu siguru o manibatan pa inyang mitatag ya ing Pisambang Katoliku Romanu. Ing masakit, pilan na la ring kinutang nung katutwan pin iti? Kasi nung king gabun ta muli— nanu ing ulaga ning pangakabus? King gabun tamu pala muli o kasi nananu ta pa, o’t e ta namu magpakasasa keng ligaya keti king yatu kabang maybe ta pa at e ta na salpantaya pa?
Oneng e tutu ing ibat tamu king alikabuk nung e king Ibpang Kakataskatasan tamu menibat at Kaya tamu naman muli. Ing laman at daya e na amana ing kayaryan ning Dyos dapot itamung kaladwa a manuknangan pangsaguli ing katawang gawa king laman at daya Kaya tamu muli.
***
Dake Talabaldugan: gayák – (palagyu) puni, sari kalagung piblas. English: decoration, festive adornment. Alimbawa king pamangamit: “Kule ubi ing gayak keng kilub at kilwal ning pisamban neng Maleldo anting tanda ning pamagpaldas da king lasa ning Ginu Yesu kr i st u.”
gayák¹ – (palagyu) piblas a pangkapagmasusyan. English: dressing up; more elegant dress than the usual. Alimbawa king pamangamit: “Lalawen de ngan keng gayak na napun deng sablang lalabasnan nang Rusing neng e ne man sadayng mamiblas antita.”
gayák² – (panguri) makagayak, makasadya, makapuni, makapiblas asna kasanting. English: ready, prepared, all set, organized. Alimbawa king pamangamit: “Gayak ya ing pipagaralan para king dinalan a pulung banwa ning pangatatag na.”
gayad – (palagyu) sanggayad, sasanggayad, kaladkad, guyud, guguyud. English: dragging of the train of skirt or gown along the ground or floor. Alimbawa king pamangamit: “Sobra ya kasi kaba inya ala yang agawa keng gayad ning saya na i Elena nabengi keng terakan.”
gayat – (palagyu) giling maimpis, gadgad keng adyara. English: thin slices of meat, fish or food being prepared for cooking. Alimbawa king pamangamit: “Sinawa ya keng gayat dakal a kamuti ampong papaya ing dara ku a maglutung okoy para aminindal da reng dayung bisita ming ibat Menila.”
KAPAGMASUSYAN KAPAMPANGAN
Aldo ning beytan nang JOSE LUNA CASTRO ngeni a pagmaragul ning Kapampangan. Mibait ya inyang Marsu, 1915 king Menila karing pengari nang tau Lubao a makilagyung Faustino Rivera Castro (Metodista yang pastor) at Claudia de Luna a pareung tau-Lubao. Meyari yang kadwang kursu na king Pampanga High School, kaybat tinagun ya king the Union Theological Seminary, nung nu na ayari ing keying A.B. English, ayari ne ing M.A. na king Journalism at Political Science king Syracuse, New Yor k.
Megi yang Pamuntuk Talapatuntun ning Times Jorunal. Pamuntuk ne ning Asian Institute of Journalism at ning Philippine Wesleyan Foundation. Tinalan yang pusisyun anting Press Counselor of the Philippines king Philippine Embassy king Peking (1976-1977), at Talapatuntun ning Manila Times Publishing Company (1959-1972) a papalwal karing Daily Mirror, Bagong Buhay, at kaybat nita anting lecturer in journalism king Univeristy of the Philippines, anting Eisenhower Fellow (king United States) inyang 1970, anting talatagun karing pangmabilug a yatu king US, Seoul, Bangkok, Kula Lumpur, Singapore, Tokyo at Manila. Ya ing sinulat king e malyaring yugse “Jorunalism Handbook.”
Kasal ya I Jose Luna Castro kang Rosalina Icban, metung mu namang talasulat, anthologist, at professor king English king University of the East. Atin lang apat a a supling – Daviod, Ionthe, Rosalina at Jose Jr.
***
PAMIPALINO: Ing Kapisik magnasa ya at manwalang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kalinangan Kapampangan kapamilatan ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan-panyulat a misulat king pigmulan at tune kulitan kambe ning dalise at mapagmasabal a pamisip at parasan. Ing panyulat ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan. Ing Kapisik ala yang kikilingan a kapanaligan, aguman o ninu man nung e ing Lubusang Katutwan.
Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.