Panaun ning Kelangkabitasan (Time of Uncertainty)
“Magi kayung balisa king ala, dapot king sabla kapamilatan ning pangadi at daing a makipasalamat, bustan yung ding anyaran yu pabalu yu la king Dyos; at ing kapayapan ning Dyos, a lalagpus karing sablang pamisanak, banten na la ring pusu at isip yu kapamilatan nang Kristong Yesus.”
~Pilipyanu, Dangka 4: Sunis 6-7
(Philippians 4:6-7)
“Papandatilan yung ing bye yu makadayu king pakamal king salapi, at matula na kayu king nanu mang atin kayu, uling sinabi na, “E da kayu lakwan o paimburtisan.” ~Ebreu, Dangka 13: Sunis 5
(Hebrews 13:5)
“Nung dumalan kayu karing danuman, abe yu ku; at karing ilug, e da kayu saulan deti; nung lumakad kayu sagsag ning api e kayu masilab, at ing lagablab e na kayu isamul.” ~Isayas, Dangka 43: Sunis 2
(Isaiah 43:2)
“Bibili Me king pantas a kapayapan ing makiisip a makasantung Keka, uling manalig ya Keka.” ~Isayas, Dangka 26: Sunis 3
(Isaiah 26:3)
“E da kayu wari inutus” Magpakasikan kayu at magpakatapang. E kayu tatakuut at mangayna lub, uling ing Ginung kekayung Dyos abe Ye nukarin kayu man munta.” ~Yoswa, Dangka 1: Sunis 9
(Joshua 1:9)
“Uling tegulaling na ing lugud na Kanaku, ikabus Ke ya.
Ipanglwalu Ke ya uling balu ne ing Lagyu Ku. Nung mamaus ya Kanaku, pakibatan Ke ya. Abayanan Ke ya king kaligaligan. Ikabus Ke ya at parangalan Ke ya.”
~ Ding Dalit, Dangka 91: Sunis 14-15
(Psalms 91:14-15)
***
Masalese man ing kabilyan mu ngeni, e ka makabitasa nung pota, bukas o makadwa nanu na ing malyari keka. Alang metung man kekatamu ing tatalan king kekatamung kapalaran--ninu man. Ninu ing makabitasa king payntungul? Ninu ing makabitasa king bukas o agyang pota mu?
King kasalungsungan ing penandit mung mabibye ka pa ngeni yang bitasa o siguradu. E mu balu nung ligtas ka king nanu mang panganib, sakit o biglang aksidenti. Bala itang pepakit dang taung maglakad banayad keng dalan a asna kapayapang maglakad banayad at atin ya pa ping lalawen o babasan inyang kabud-abud ating biglang mibalugse maragul a parugang saken a tinud kayang e na man amalayan o apangilagan uli ning kasalusung milyari.
Ing tau atin ya pang kayagnan maglakad a babai--mekad asawa ne--a e man midaplisan agyang bagya mu keng tinud a gulung keng kasiping na inya bigla nyamung mengasdan kabwal ning kayagnan na. Malino a dakal ing e ne mikamale ing taung medisgrasya.
Buri na sabyan nita ala tamung akarapat king nung nanu mang malyari kekatamu nung oras mu na, oras ku na, o oras ta na uling alang kabitasan ing bye o kamatayan ing tau agya mang ing tatawli bitasa yang datang bisa ta’t ali. Ala kang apangangas nanu man. Salapi, upaya, pibandyan, sikanan, legwan o sintingan, pegaralan o katungkulan--nanu man kareti--e mu apangangas panyabat o pampatuknang king palad da, palad mu o kaninu mang palad.
Maragul a kutang ini at mekad ala mang mangutang kanini. Makananu ing gawan bang ligtas ka keng biglang kamatayan a alang kabitasan nung nukarin, kapilan at makananu datang? Ing pakibat at usuk ding mangabyasang talasuyu ning Apung Ginu ya pin ing pamiadya nukarin ka man, kapilan man o makananu man.
Nung nanu ing isipan tamu king penandit ning pamaglako ta keti yatu bang dalakit king sumangid a bye ya pin ing alang patugut a pamiganaka king Dyos kapamilatan ning ala mu namang
patugut a pamangadi o pamanungge karing bayung kapilan man, nukarin man at makananu man. Kaylangan tamung maus parati karing Nwan a Lagyu ning Dyos.
***
Dake Talabaldugan: lintík (palagyu) maynang uran, masikan bagya keng ititk-itik, ambunambun. English - light shower, drizzle. Alimbawa king pamangamit: “Lintik mu ing kebimbing nang Tatag Buru dapot yang kelagnat na inya angga man ngeni makarate ya paketa karela.”
lintóg/ lintúg (palagyu/ panguri) lintusan/miglintusan. English - swollen, inflated, blistered; blister formed by friction or repititive pressing or rubbing. Alimbawa king pamangamit: “Mengalbag ya ing lintug na keng palad Budung uling bikbak ne neng kanuung manggatal ya.”
lingá (palagyu) mangalating butul o bining gagawan pammulug keng pamangan at dadaldakan bang magamit ig laru da. English - sesame plant and/ or its seeds. Alimbawa king pamangamit: “Manyaman ligut-ligutan ing linga kareng parati nang lulutung motsi among baruyang Apung Syana.”
lingâ (palagyu) lingus o pamaglingus, lingun/ pamaglingun, balikid/ pamibalikid, lawe, suglap. English - looking sideways, right and left, as if looking for something or someone. Alimbawa king pamangamit: “Ala yang patugut keng linga na kang Saring i Sisu nabenging ati ke king arap pisamban inya ata angga ngeni e ne abalikid ing batal na.”
lingál (panantabe/panguri) palingal-lingal, pakimbe-kimbe alang masalese. English - swaying unsteeadily sideways. Alimbawa king pamangamit: “Mengari yang angin a bulag keng lingal na ning matwang malasing inya digsu na nya apatu ning dinalan a saken a masalusu.”
***
SADYANG GAWI DA RENG KAPAMPANGAN
Inyang mangalati kami pang paldak-sikaran ning aldo king dalan, pangamikalintik tambing keng magkanta--“Lilintik-lilintik magkanta la ring Isik, mumuranmumuran magkanta la ring asan!” at agyang lilintik o mumura man mandilu kaming alang gaganakang sakit o nanu man basta matula kaming abe-abe magpakasasa keng uran.
King panaung iti, deng anak alus ken na la mung pibale-bale da mamyalung kareng PC, laptop, tablets o cellphoe da patingapun angga nang bengi at tuknang la mu potang mimwa na la keng paulit-ulit a aus da reng pengari da.
***
PIGAMPA: Ing Kapisik manalig yang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kapampangan kapamilatan ning pamipasigla king keyang Kalinangan— ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan.
PARASAN: Pagnasan na niting ing paralan ning panyulat at sablang dake ning Kalinangan tamu a telukyan ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan.
Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.