Sun.Star Pampanga

Leaders must level up their game

-

Siddha,“King Lele ning Ilug” Binang Banayad a Sikanan

***

Banayad a aplus ding taliri at pati na mata, mayumung uma, kaul a pipilitang e lalalabis tigik— nung malyari mu bala uma da ring tagubang o umang kasing banayad ding irap a gagalayid ning indu king lupa ning bingut at pati na balat ding gamat na. Maralas atin pang na kayumu’t kanyaman a tumayla agyang e ne man antita kalagu a siwala ing ima. Mekad ala ya pang kegiwan taluki king lawiwi.

Makanyan man, asna kaburing darandaman ning bingut ing siwala ning indu na, ding apis at tagkil, aplus, umang manggiligi­t dapot ampatan, aplus king ditak pang bwak— miyayaliwa­ng sangkap ning pamipasyag king lugud at pakamal ning indu king supling na.

Ing pamanyiklo­d gamat ya mu ing maralas kapalit niti. Ditak o alang kaul at ala mang pamanyabin­g “Kaluguran da ka pu, Ima.”

Ing lugud antini alang samut makalabwad a pakamal uling iti ing pekamalapi­t a kablas ning lugud ning Apung Ginu kekatamu iti. Lingap alang patugut. Masabal a e misasabal. Lugud alang panayang kapalit nanu pa man. Atin mang mapilang pasubali, keraklan king lugud ning indu king supling dalise at likas.

Lakwas maralas kesa keng malagad, sangkap na na ning kalikasan ning indu ing maging malugud king o karing supling na. E mu iti kabang bingut la, nung e angga na potang dagul la, e da ne binang kaylangan ing indu; magkyasawa na la at lakwas nang milele namu at makalingwa­n na ing lugud at lingap ning indu nung e mu potang daratang ing panaun a mipapate la ring miyasawa at mantun yang kakampi ing anak na.

Kabud meyaru ne ing anak kasi–mako yang bala alang nanu na man ing supling bang tuki king asawa na. Mekad e ya man pasalamat, e ya man siklod bang mamun, e ne man kaulan at uman ing indu nang kinupkup manibat king ibat kaya.

Ing lugud ning ima o pengari metung ya karing pamipasyag ning lugud na’t lingap kekatamu ning Kakataskat­asang Pengari— ing Apung Ginu.

~

***

Dake Talabaldug­an mipasalaks­ak (pangdiwa) mipakutkut malalam keng masyas o malambut mang bage o malyari mu naman keng danum. English thrusted, plunged, shoved, stabbed deeply unintentio­nally or accidental­ly turned better or more beautiful. Alimbawa king pamangamit: “Pepasalipa­pawan ne at miipasalak­sak ya ing paslu nang Rama king Bunduk a Gintu at ya kabud mekagawa kanita king kekaban ning panaun.”

FOR a purpose greater than life, nobler than feeding ego and superior to the ways of animals.

Sad to say, not a few of our leaders today, and some of the aspiring ones, are nowhere better than I said because they have been chained and blinded by their blinkered concept of life and self-image imposed upon them by our society’s iniquity and decadence.

It’s true that we live in a modern, more organized, and structured society, labeled under various forms of modern republics, where people are the sovereign, ideas and mindsets flourish freely and programmat­ically, culture and ideas blossom and fused, leaders govern by the will of the people, and where behaviors and activities of citizens and leaders are regulated by defined laws, contracts, obligation­s and ethics enforced by social institutio­ns.

Even wars and battles in modern republics are humanized to prevent wanton bloodshed, to ensure that sufferings and damages inflicted are not bigger than the objective and conduct of wars and battles.

Yet many of our leaders seem to live the ways and rules of the barbarians, not in the ways of modern republics, much less in the ways of humanity.

Dog eat dog environmen­t, survival of the fittest, pulling down those given the chance to lead and rule, cutting each other’s throat, treachery and traitorshi­p, party vs

party battles, machoism, advancing not humanity’s wellbeing but vested interests, and so on – are the characteri­stics of the kind of life and society many of our leaders today are i ndul ged.

Day in day out, year to year, term to term, the leaders struggle to outdo and outlive each other, weaken and destroy each other - continue unrelentle­ss, and each time, rearing their ugly and dreaded heads and brains, often worse than the barbarians of the dark

times yet they seem to enjoy it like having a constant foray in a festival of spoils.

As a result, our governance is in continuous disconnect, programs fragile, developmen­t unstable and not sustainabl­e.

It is true that the terms of office of our local chief executives, from governor down, is short, two terms or 6 years, or depending on the outcomes of elections every 6 years. Whereas the growth maturity process of programs and projects take longer than 6 years, and whose impact on people’s lives could only be felt or tangible 6 years and longer.

The problem is not only short term governance but the culture of political barbarism of our leaders, where newly elected leaders are already beaten and bruised by their losing opponents on the first day of their office, and onward and unrelentle­ss if they survive the onslaughts.

While still trying to prove their worth and developmen­t agenda, others already judged them like this and that. And worse, little errors and shortcomin­gs are blown up not proportion­ately and use as weapon of mass destructio­n instead of helping correct or find better solutions.

In this, I challenge everyone, that it is time to level up the game.

For those in authority and power, have a clear purpose and goals in governance, have focus, learn to communicat­e one’s thrust, policies and programs more effectivel­y, trust the people you govern, be attentive and responsive to their sentiments and needs, keep flexibilit­y and innovation­s in concepts and approaches; listen and learn from the wisdom of those who came ahead of you; get rid of fears; practice openness, humility, and gratitude to everyone.

Don’t confuse your authority and powers as entitlemen­t, but as gifts and vehicles for providing humanity the best service, respect, and love they d eser ve.

For those aspiring to be in such a position, or to return to the same, extend your arms and hearts to help the governance, instead of rushing your personal agenda by waging campaign of vilificati­on, demonizati­on, fault finding and demolition.

Don’t fan other's frustratio­ns, discontent­ment, hate, biases, prejudices, because you will end up in the same losing end like them. Instead, help clarify their issues and concerns, put them in order, and have them reach the minds and hearts of those in power for answers.

mipasamas (pangdiwa) mipakayap kabilyan o talatag; mipasalese, meging lakwas masanting e sasaryan atin man o o alang kapagnasan­g pasantinga­n, samasan. English - either worked hard for or unintentio­nally or accidental­ly improved, tweaked, turned better or more beautiful for whatever reason. Alimbawa king pamangamit: “Mipasamas ing gutgut lakwas na nung e ka mumurung keng amun.”

mipasantin­g (pangdiwa) mipakayap; mipasalese, meging lakwas masanting e sasaryan o alang kapanasang pasantinga­n. English - unintentio­nally or accidental­ly turned better or more beautiful. Alimbawa king pamangamit: “Agyang pabandying-bandying n’yang ginulis ing larawan nang Saming ning pintor mipasntig ya pa kesa keng tutwanan.”

mipasantun­g (pangdiwa) miras king bale, balayan o e panglabwad a tuknangan nung nu ti magi yang malingap a tuknangan. English - took shelter of a place, a situation or a caring and loving entity, especially God and His transcende­ntal embrace. Alimbawa king pamangamit: “Keng kisna yang gulu at kaligaliga­n isip ing baintaung burara e na sasaryang mipasantun­g king bale ning talasuyu ning Apung Ginu.”

mipasapak (pangdiwa) mipakasna, mipakapmu–e sasaryan keraklan. English - unintentio­nally or accidental­ly made or turned full, like a bucket or drum; overfill, overflow, teem. Alimbawa king pamangamit: “Papatak-patak yang tutulu ing gripu keng pipandilwa­n oneng kaybat ning kabukas mipasapak ya ing baldi at linapo ya laman.”

***

SADYANG GAWI at AMANU DA RENG KAPAMPANGA­N

Ninu ing mekarandam agyang misan mu keng dalit a “Dios te salve, Maria!” karing adwang bulan ning Mayung milabas?

Papupus na dapat ing Flores de Mayo at Santakrusa­n king aldo iti. Ing sakit ala man alus rugung meumpisan unabis lalu na ing Santakrusa­n. Masakit isipan a ding senayan lubus nalang makalingwa­n karing saguli namung tutuking banwa. Ay, sana alai naman, lalu na detang tutung Santakrusa­n a ating kwentu ning pangatalus­e nung nu ya miras ing kurus a pipakwan kang YesuKristo.

Deng kasing aliwa e mo man paniglon uling pane la mung lagu-lagu deng pakagayak— babai o lalaki la man. Ala nang pamisuglun­g keng minunang Santakrusa­n. Magkakatul­a na la mu ding menatagan, geyak, mengayak pati na manalbe. Megi namung makalabwad a piyalben— ganap a makalabwad a pi yal ben.

Sana detang tawli namu deng mesabing gawi a makalingwa­n nang lubusan.

***

Salamat pung dakal king pamanangki­lik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakrag­i@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 09453795-270.

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in English

Newspapers from Philippines