Leaders must level up their game
Siddha,“King Lele ning Ilug” Binang Banayad a Sikanan
***
Banayad a aplus ding taliri at pati na mata, mayumung uma, kaul a pipilitang e lalalabis tigik— nung malyari mu bala uma da ring tagubang o umang kasing banayad ding irap a gagalayid ning indu king lupa ning bingut at pati na balat ding gamat na. Maralas atin pang na kayumu’t kanyaman a tumayla agyang e ne man antita kalagu a siwala ing ima. Mekad ala ya pang kegiwan taluki king lawiwi.
Makanyan man, asna kaburing darandaman ning bingut ing siwala ning indu na, ding apis at tagkil, aplus, umang manggiligit dapot ampatan, aplus king ditak pang bwak— miyayaliwang sangkap ning pamipasyag king lugud at pakamal ning indu king supling na.
Ing pamanyiklod gamat ya mu ing maralas kapalit niti. Ditak o alang kaul at ala mang pamanyabing “Kaluguran da ka pu, Ima.”
Ing lugud antini alang samut makalabwad a pakamal uling iti ing pekamalapit a kablas ning lugud ning Apung Ginu kekatamu iti. Lingap alang patugut. Masabal a e misasabal. Lugud alang panayang kapalit nanu pa man. Atin mang mapilang pasubali, keraklan king lugud ning indu king supling dalise at likas.
Lakwas maralas kesa keng malagad, sangkap na na ning kalikasan ning indu ing maging malugud king o karing supling na. E mu iti kabang bingut la, nung e angga na potang dagul la, e da ne binang kaylangan ing indu; magkyasawa na la at lakwas nang milele namu at makalingwan na ing lugud at lingap ning indu nung e mu potang daratang ing panaun a mipapate la ring miyasawa at mantun yang kakampi ing anak na.
Kabud meyaru ne ing anak kasi–mako yang bala alang nanu na man ing supling bang tuki king asawa na. Mekad e ya man pasalamat, e ya man siklod bang mamun, e ne man kaulan at uman ing indu nang kinupkup manibat king ibat kaya.
Ing lugud ning ima o pengari metung ya karing pamipasyag ning lugud na’t lingap kekatamu ning Kakataskatasang Pengari— ing Apung Ginu.
~
***
Dake Talabaldugan mipasalaksak (pangdiwa) mipakutkut malalam keng masyas o malambut mang bage o malyari mu naman keng danum. English thrusted, plunged, shoved, stabbed deeply unintentionally or accidentally turned better or more beautiful. Alimbawa king pamangamit: “Pepasalipapawan ne at miipasalaksak ya ing paslu nang Rama king Bunduk a Gintu at ya kabud mekagawa kanita king kekaban ning panaun.”
FOR a purpose greater than life, nobler than feeding ego and superior to the ways of animals.
Sad to say, not a few of our leaders today, and some of the aspiring ones, are nowhere better than I said because they have been chained and blinded by their blinkered concept of life and self-image imposed upon them by our society’s iniquity and decadence.
It’s true that we live in a modern, more organized, and structured society, labeled under various forms of modern republics, where people are the sovereign, ideas and mindsets flourish freely and programmatically, culture and ideas blossom and fused, leaders govern by the will of the people, and where behaviors and activities of citizens and leaders are regulated by defined laws, contracts, obligations and ethics enforced by social institutions.
Even wars and battles in modern republics are humanized to prevent wanton bloodshed, to ensure that sufferings and damages inflicted are not bigger than the objective and conduct of wars and battles.
Yet many of our leaders seem to live the ways and rules of the barbarians, not in the ways of modern republics, much less in the ways of humanity.
Dog eat dog environment, survival of the fittest, pulling down those given the chance to lead and rule, cutting each other’s throat, treachery and traitorship, party vs
party battles, machoism, advancing not humanity’s wellbeing but vested interests, and so on – are the characteristics of the kind of life and society many of our leaders today are i ndul ged.
Day in day out, year to year, term to term, the leaders struggle to outdo and outlive each other, weaken and destroy each other - continue unrelentless, and each time, rearing their ugly and dreaded heads and brains, often worse than the barbarians of the dark
times yet they seem to enjoy it like having a constant foray in a festival of spoils.
As a result, our governance is in continuous disconnect, programs fragile, development unstable and not sustainable.
It is true that the terms of office of our local chief executives, from governor down, is short, two terms or 6 years, or depending on the outcomes of elections every 6 years. Whereas the growth maturity process of programs and projects take longer than 6 years, and whose impact on people’s lives could only be felt or tangible 6 years and longer.
The problem is not only short term governance but the culture of political barbarism of our leaders, where newly elected leaders are already beaten and bruised by their losing opponents on the first day of their office, and onward and unrelentless if they survive the onslaughts.
While still trying to prove their worth and development agenda, others already judged them like this and that. And worse, little errors and shortcomings are blown up not proportionately and use as weapon of mass destruction instead of helping correct or find better solutions.
In this, I challenge everyone, that it is time to level up the game.
For those in authority and power, have a clear purpose and goals in governance, have focus, learn to communicate one’s thrust, policies and programs more effectively, trust the people you govern, be attentive and responsive to their sentiments and needs, keep flexibility and innovations in concepts and approaches; listen and learn from the wisdom of those who came ahead of you; get rid of fears; practice openness, humility, and gratitude to everyone.
Don’t confuse your authority and powers as entitlement, but as gifts and vehicles for providing humanity the best service, respect, and love they d eser ve.
For those aspiring to be in such a position, or to return to the same, extend your arms and hearts to help the governance, instead of rushing your personal agenda by waging campaign of vilification, demonization, fault finding and demolition.
Don’t fan other's frustrations, discontentment, hate, biases, prejudices, because you will end up in the same losing end like them. Instead, help clarify their issues and concerns, put them in order, and have them reach the minds and hearts of those in power for answers.
mipasamas (pangdiwa) mipakayap kabilyan o talatag; mipasalese, meging lakwas masanting e sasaryan atin man o o alang kapagnasang pasantingan, samasan. English - either worked hard for or unintentionally or accidentally improved, tweaked, turned better or more beautiful for whatever reason. Alimbawa king pamangamit: “Mipasamas ing gutgut lakwas na nung e ka mumurung keng amun.”
mipasanting (pangdiwa) mipakayap; mipasalese, meging lakwas masanting e sasaryan o alang kapanasang pasantingan. English - unintentionally or accidentally turned better or more beautiful. Alimbawa king pamangamit: “Agyang pabandying-bandying n’yang ginulis ing larawan nang Saming ning pintor mipasntig ya pa kesa keng tutwanan.”
mipasantung (pangdiwa) miras king bale, balayan o e panglabwad a tuknangan nung nu ti magi yang malingap a tuknangan. English - took shelter of a place, a situation or a caring and loving entity, especially God and His transcendental embrace. Alimbawa king pamangamit: “Keng kisna yang gulu at kaligaligan isip ing baintaung burara e na sasaryang mipasantung king bale ning talasuyu ning Apung Ginu.”
mipasapak (pangdiwa) mipakasna, mipakapmu–e sasaryan keraklan. English - unintentionally or accidentally made or turned full, like a bucket or drum; overfill, overflow, teem. Alimbawa king pamangamit: “Papatak-patak yang tutulu ing gripu keng pipandilwan oneng kaybat ning kabukas mipasapak ya ing baldi at linapo ya laman.”
***
SADYANG GAWI at AMANU DA RENG KAPAMPANGAN
Ninu ing mekarandam agyang misan mu keng dalit a “Dios te salve, Maria!” karing adwang bulan ning Mayung milabas?
Papupus na dapat ing Flores de Mayo at Santakrusan king aldo iti. Ing sakit ala man alus rugung meumpisan unabis lalu na ing Santakrusan. Masakit isipan a ding senayan lubus nalang makalingwan karing saguli namung tutuking banwa. Ay, sana alai naman, lalu na detang tutung Santakrusan a ating kwentu ning pangataluse nung nu ya miras ing kurus a pipakwan kang YesuKristo.
Deng kasing aliwa e mo man paniglon uling pane la mung lagu-lagu deng pakagayak— babai o lalaki la man. Ala nang pamisuglung keng minunang Santakrusan. Magkakatula na la mu ding menatagan, geyak, mengayak pati na manalbe. Megi namung makalabwad a piyalben— ganap a makalabwad a pi yal ben.
Sana detang tawli namu deng mesabing gawi a makalingwan nang lubusan.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 09453795-270.