Monkeypox miabot na
Usahay, makapamalandong kita sa mga panghitabo sa kalibotan labina sa mga sakit nga dili masabtan kon nganong mitakboy sa tawo, sama sa monkeypox. Sa ngalan lang daan, masabtan nga gikan sa unggoy ug ang unang mga kaso nakita sa kanasoran sa West ug Central Africa.
Ang World Health Organization (WHO) miluwat og bag-ong pasidaan sa hulga nga kini mahimong laing global pandemic, sama sa coronavirus disease 2019 (Covid-19), kon dili masanta samtang sa sayo pa. Wala masayop ang WHO, ang Department of Health (DOH) nitaho sa miaging semana nga miabot na kini sa nasod pinaagi sa usa ka pasyente nga natakboyan niini.
Sama sa Covid-19, usa kini ka viral infection gikan sa unggoy hinungdan nga paspas mokatap ug walay tino nga tambal sa pagkakaron gawas sa pagpalig-on sa immune system aron mapildi ang virus. Isip viral infection, bisan walay tambal, mawala lang ang matakboyan human sa incubation period sa virus.
Nakalahi sa monkeypox tali sa Covid-19, sagad natakboyan mga bayot. Nahisama sa acquired immunodeficiency syndrome (AIDS). Usa kini sa hinungdan sa pagtuo nga ang nag-unang pamaagi sa pagtakboy mao ang pagpakighilawas sa samang sex. Apan ang mga batid sa panglawas hugot nga nipasidaan nga dili mokompiyansa.
Niadtong Sabado, Hulyo 30, 2022, ang kagamhanan sa Pilipinas andam moabag sa DOH sa pagsanta sa pagkuyanap sa monkeypox, sama sa pagpakigbatok sa pandemiya sa Covid-19. Dugang pa, ang WHO naalerto na sa taho sa DOH.
“As we do with all disease outbreaks, WHO has been and will continue to work closely with the DOH to provide technical advice to support the development and implementation of national policies, strategies, and plans,” matod ni WHO Philippines Officer-in-Charge Dr. Graham Harrison.
Nakasinati na kita kon unsa kalisod ug kahasol sa pagbuto sa kaso sa Covid-19 sa nasod. Sa pag-abot sa monkeypox, magpakabana kitang tanan pinaagi sa limpiyo nga pagpakabuhi. Pagmintinar sa maayong panglawas pinaagi sa saktong nutrisyon ug igong ehersisyo. Hinumdomi, nia na ang monkeypox.