Pagpabakwet ug panginabuhi

Napamatud-an sa kasinatian sa Compostela Valley sa habagatang Mindanao nga di paigo ang pagpangandam duha ka adlaw sa di pa ang bagyo. Ang sentensiya sa kamatayon sa gatosan nila ka molupyo napahamtang pila na ka tuig ang nilabay. Sa wa pa mopaingon si Pablo sa Pilipinas. Sa wa pa gani mahimugso ang bata nga mga biktima.

Naumol ang kaalaotan sa mga biktima dihang naupaw ang ilang kabukiran. Mahimong tungod sa pagtugot sa kadagkoan sa gobyerno. O sa ilang kapakyas pagbadlong sa way pupanaganang pag-troso. Nahunong lang ang illegal logging dihang wa nay nabiling punoan sa kahoy nga maputol. Nabantang ang kalibog ug pagpasagad sa gobyerno dihang gisalikway ni Gobernador Arturo Uy sa Compostela Valley ang mapa sa Mines and Geosciences Bureau (MGB) nga nagpakita nga 80% sa lalawigan kuyaw sa pagbaha ug pagdahili sa yuta. Naglisod siya pagdawat sa sugyot nga kinahanglang pabalhinon sa mas luwas nga mga dapit ang mayoriya sa iyang mga molupyo.

Mahimong nabalaka lang si Uy sa politikanhong implikasyon sa pagkawagtang sa iyang mga botante ug pag-us-os sa ranggo sa lalawigan human sa pagtidlom sa populasyon. O mahimong tinuoray gyong nahadlok sa dakong kalbaryo sa mga molupyo kon pugson pagpalayo gikan sa naandan nilang panginabuhi.

Di monopoliya sa Compostela Valley kining maong suliran. Nga gipasagdan lang sa nangaging mga pamunoan. Nga nisangpot sa wa kinahanglana nga mga kamatayon sa mga biktima sa nangaging mga katalagman. Nga mahimong manakod sa ubang nameligro sang bahin sa nasud, apil nang atong kaugalingong mga tampi sa kasapaan ug kabaybayonan sa Sugbo, kon wa lang gihapoy himuon.

Tungod sa kadaghan sa nakalas nga mga kinabuhi ug sa kalapad sa naggusbat nga kabtangan nga gibilin ni Pablo, ug tungod sa pasalig ni Presidente Aquino nga di na masubli ang susamang kadaot sa umaabot nga katalagman, mahimong mapugos ang iyang pamunoan pag- umol sa nalangay na pag-ayong kasulbaran.

Karon pa lang, hinaot nga nakaamgo nang pamunoang Aquino nga di paigo ang naandan nga pagpasabot sa mga molupyo sa kapeligro sa mga dapit nga ilang nahimutangan ug ang mga hudlat ug bisan pagtinuod paggamit og puwersa aron pagpapahawa nila. Di pa gani paigo ang pagpangita og mas luwas nga relocation sites alang sa igbabalhin nga mga molupyo.

Angay sang pangitaan ang mga molupyo og mas luwas nga alternatibong mga panginabuhi. Aron nga di na sila mosuong sa kahugnuon nang mga minahan aron pagpangubkob og bulawan sa Moncayo. Di na magtungkawo sa sapa sa Mahiga aron pagpaduol sa ilang mga panginabuhi sa Mabolo. Ug labaw sa tanan di na hatagan sa bangis nga kapilian mamatay ba sa gutom o sa laing katalagman.