Trapiko sa Bohol

PANGLAO, BOHOL — Gikabalak-an sa mga Bolanon ang nagkahuot nilang trapiko. Giawhag nila’ng lokal nga mga opisyal sa paglikay kutob sa mahimo nga mosunod ang Bohol sa Manila ug Sugbo ug ubang dagkong dakbayan nga nagkamang na’ng mga biyahe tungod sa naghinobrang mga sakyanan.

Mabantang ang problema sa trapiko ini’g gawas nimo sa pantalan sa Tagbilaran City kansang passenger terminal nga tolda lang gihapon human naguba sa makalilisang nga linog dul-an sa duha ka tuig na’ng nilabay. Gawas nga magbaktas ka og layo una makasakay, tungod sa nagpadayong pagpalapad sa dunggoanan, makutaw ka pagpangita og kasakyan tungod sa kahuot ug kaguliyang sa manud ug mangawas nga mga sakyanan.

*** Usa sa nireklamo sa kalidad sa pagduma sa trapiko sa Tagbilaran mao si Heneral Louie Oppus kinsa bag-o lang niretiro sa Philippine National Police (PNP). Dihang nahimo siyang hepe sa kapolisan sa Tagbilaran duha ka dekada na’ng nilabay higpit nga gipatuman ni Oppus ang mga lagda sa trapiko bisan batok sa labing gamhanan nga mga negosyante nga nakatigom siya og pundo nga igo na sa suholan sa traffic enforcers.

Mas huot na’ng trapiko bisan gipasalamatan sa mga motorista ang batan-ong mayor sa Tagbilaran nga si Baba Yap sa pagsemento sa labing dagkong kadalanan nga labihan kaguba sa panahon sa iyang uyoan, kanhi mayor Dan Lim. Nga giusab sa mga kaatbang ni Lim ang kahulogan sa TBTK (ang "Tigom Bol-anon Tibuok Kalibotan" matag tulo ka tuig) ngadto sa "Tagbilaran Buho Tanang Kadalanan."

*** May maayo hinuon kong balita sa mga Bol-anon: Maayong balita ang kahuot sa ilang trapiko. Mao ni di malalis nga ebidensiya sa hingpit nang pagbalik sa naandang kahimsog sa ilang industriya sa turismo nga nahagsa human sa linog niadtong Oktubre 2013.

Mas nidaghan ang mga nigamit sa ilang kadalanan kay mas daghang lokal ug langyaw nga mga turista ang ilang nadani. Angay silang mangandam sa mas grabeng kahuot ini’g abli na sa international airport sa Panglao. Nga makadawat na og direktang flights gikan sa ubang kanasuran.

***

Ang mas malambuong lokal nga ekonomiya sa Bohol nisangpot sab sa mas abundang panudlanan sa mga Bol-anon. Usa ka negosyante dinhi nipasabot nako nga nausab nang pagduma sa mga Bol-anon sa ilang kita: Kaniadto gidiretso og deposito sa mga bangko; karon gipatukod og kabalayan ug gipamalit og mga sakyanan.

Di hinuon angay’ng pasagdan sa mga Bol-anon ang di maayong bunga sa kalamboan. Hinaut nga makat-on ang ilang mga tagduma sa mga leksiyon sa Sugbo ug Manila. Hinaut nga mas sayong mapalapdan ug matarung ang kadalanan ug mas sayong mapatuman ang makiangayon ug malungtaron nga mass transport system pinaagi sa paghatag og alternatibong mga panginabuhi sa mga pamilyang nagsalig sa gagmayng mga sakyanang pamasahero.