Nalangay apan mahinayon

Ug mahitabo na karong semanaha ang ato nga gikahadlokan. Inay sa una nga adlaw, nalangay lang og 15 ka adlaw ug mahinayon na g'yud sa ikatulo nga semana sa bag-o nga tuig ang makalilisang nga pagsaka sa presyo sa krudo, gasolina ug uban nga mga produkto sa lana.

Mao ni ang epekto sa excise tax sa mga produkto sa lana nga gipahamtang sa Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Law ni Presidente Rodrigo Duterte. Nga iyang gihulagway nga mao ang labing maayo nga pinaskohan alang sa katawhan nga Pilipinhon. Atong tanawon kon mahinangop ba ang mga magbubuhis kon mabatyagan na nila ang kinatibuk-an nga epekto sa iya nga gasa.

***

Dako na nga daan ang excise tax sa mga produkto sa lana apan mas nidako pa g'yud kay napatongan sa sinemana na nga pagsaka sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan tungod sa mga krisis sa tungatunga nga sidlakan:

•Nagpadayon ang mga protesta sa katawhan sa Iran nga niawhag sa pagpahamtang og ekonomikanhon nga mga silot batok sa ila nga gobyerno; ug

•Nag-unay ang mga sakop sa royal family sa Saudi Arabia sa kampanya sa kausaban nga gipasiugdahan sa 32 anyos nga si Prinsipe Mohammad bin Salman.

***

Kapin sa P3 matag litro ang uminto nga mosugat sa mga motorista karong semanaha:

•Ang P2.97 nga excise tax sa matag litro sa gasolina patongan sa gibanabana nga P0.80 ngadto sa P0.90 matag litro nga pagsaka sa presyo, sa ato pa ang kinatibuk-an nga uminto mokabat sa P3.77 ngadto sa P3.87 matag litro; ug

•Ang P2.80 nga excise tax sa matag litro sa krudo patongan sa gibanabana nga P0.40 ngadto sa P0.50 matag litro nga usbaw, sa ato pa mokabat og P3.20 ngadto sa P3.30 matag litro ang kinatibuk-an nga uminto.

***

Lahi sa sinemana nga uminto, nga mahimo nga mous-os sa mosunod nga mga semana kon mahapsay na ang Iran ug Saudi, ang excise tax ipatuman sa tulo ka tuig:

•Mosaka ang gasolina og P7 matag litro karong tuiga, P9 sa 2019 ug P10 sa 2020; samtang

•Mosaka ang krudo og P2.50 matag litro karong tuiga, P4.50 sa 2019 ug P6 sa 2010.