Nagsangkiig sa lana
Manguros na lang tang daan. Gikabalak-an nga laing dako nga uminto sa presyo sa lana ang ipatuman unya sa sunod semana. Wa pa gani ta maulii sa kapin sa peso matag litro nga uminto sa krudo ug gasolina karong semanaha, mahimong bunalan na sab ta og sama kon di man mas dako pang uminto unya sa Martes.
Kini tungod sa padayon nga pagsulbong sa presyo sa lana sa niaging mga adlaw sa merkado sa kalibotan. Sa akong pagsuwat ini, nisutoy ang presyo ngadto sa $80 matag baril, nga mao ang labing taas sukad niadtong Nobyembre 2014. Padayong nahulga ang kalibotanong merkado sa posibleng pagkabalda sa suplay tungod sa mga tensiyon sa tungatungang sidlakan.
***
Nakapasulbong pag-ayo sa presyo ang pagbiya ni US President Donald Trump sa nuclear deal sa Iran nga nakapahulga sa produksiyon ini nga 2.4 milyones ka baril matag adlaw, nga 4% sa kalibotanong suplay, kay di na man makapamaligya ang Iran og lana ngadto sa ubang kanasuran kon mapahamtangan pagbalik og ekonomikanhong mga silot.
Wa mapuypoy ang kabalaka bisan sa pasalig sa Saudi Arabia nga matapakan niya ang bisan unsang haw-ang sa suplay gikan sa Iran. Wa sab katabang ang pagpadayon sa Saudi ug Russia sa pagpatuman sa 17 ka buwan na nilang kauyonan sa paglaslas sa produksiyon sa OPEC ug non-OPEC countries, nga mao’y tinubdan sa kapin sa 40% sa
kalibotanong suplay.
***
Nakahulga sab sa kalibotanong suplay ang politikanhon ug ekonomikanhong krisis sa Venezuela, kansang produksiyon paspas nga nitidlom tungod sa pagkagusbat sa kahimanan ug pagbiya sa mga trabahante sa ilang oilfields.
Nakapasamot sa kabalaka ang away sa Saudi ug Iran, nga nag-ilog sa liderato sa rehiyon, ug sa kaguliyang sa Iraq, Libya, Syria, ug Yemen. Ang pagsutoy sa presyo nisangpot na sa pagtidlom sa kalibotanong demanda.
***
Mga konsumidor sa Pilipinas ang labing nagsangkiig sa pagsige og saka sa presyo sa lana tungod sa mosunod:
• Una, nitidlom ang bili sa peso ngadto na sa P52 ang usa ka dolyar, nga mao’y gibasehan sa presyo sa lana; ug
• Ikaduha, ang TRAIN Law ni Presidente Rodrigo Duterte nibangil sa makalilisang nga excise tax sa mga produkto sa lana sugod karong tuiga hangtod sa 2020.