Linigwatay sa budget
Usa sa makahasol nga implikasyon sa niulbo nga lalis tali sa Malakanyang ug sa Kongreso mahitungod sa nalangay nga nasudnong budget sa 2019 mao ang ka wa diay klaro sa mga sumbanan sa pag-ila sa labing mahinungdanon nga mga proyekto nga gahinan sa labing dakong pundo aron segurong mapatuman sunod tuig.
Sukwahi sa gipaabot sa mga magbubuhis nga ang
labing dinalian nga mga proyekto nga kapahimuslan sa labing daghan sa katawhan maoy unahon, ang mga duol ra diay sa luwag maoy magbuot kinsay makakuha sa kinadak-ang bahin sa nasudnong budget.
***
Wa diay mabadlong ang paugatay sa budget sa pagdeklarar sa Korte Suprema niadtong 2013 nga ilegal ug unconstitutional ang pork barrel. Igo lang diay nga giusab ang panahon sa linigwatay.
Kay gidili man sa labawng hukmanan ang pagpanghilabot sa mga kongresista ug mga senador sa pag-ila ug pagpatuman sa mga proyekto human napasar ang General Appropriations Act, gipalusot nang daan sa mapahimuslanon nga mga magbabalaod ang kinaham nilang mga proyekto bisan sa wa pa masumiter sa Malakanyang ang National Expenditure Program ngadto sa House of Representatives.
***
Mas nalawgaw ang mga palusot karong tuiga tungod sa kudeta ni House Speaker Gloria Macapagal Arroyo batok ni kanhi speaker Pantaleon Alvarez. Silang Alvarez ug mga alyado nakapayuhot na diay sa ilang mga proyekto busa wa papiri ang kampo ni Arroyo.
Gipun-an nilang gahin alang sa gipalusot nga mga proyekto sa ilang mga distrito. Mao ni hinungdan nga nalangay ang bersiyon sa House, Disyembre na nakaabot sa Senado ug ni-adjourn ang duha ka bay balaoranan niadtong Huwebes nga way naaprobahang budget.
Manghuy-ab ra unta ta ning maong kontrobersiya kon wa pa maduhig ang Malakanyang. Kay sa nangaging katuigan, abunda ang pasangil apan wa g’yuy nakamatuod sa makauuwaw nga mga maniobra sa budget.
Apan dihang niapil ang Malakanyang og saway sa kapakyas sa pagpasar sa budget ug busa reenacted budget ang ipatuman sa bag-ong tuig, natay-og ang bay sa lampinig. Masuk-anong gitulisok sa mga kongresista nga di lang ang mga senador kon dili hasta nang mga sakop sa gabinete niapil sab og palusot sa ilang kinaham nga mga proyekto para sa ilang pinalabi nga mga paryente ug mga distrito.