Między Grecją i Węgrami
Ten prosty test sprawdzający, jakie krainy leżą między dwoma popularnymi europejskimi krajami, potrafi zdumieć poziomem chaotycznej wiedzy o geografii tego regionu. Tymczasem to właśnie tu znajdują się miejsca stające się z roku na rok coraz modniejszymi destynacjami dla rzesz turystów szukających adresów nowych, świeżych i atrakcyjnych. A Serbia, Kosowo, Macedonia, Czarnogóra i Albania niewątpliwie do takich miejsc należą. Te cztery kierunki stają się z wolna magnesem dla ciekawych i aktywnych. Gwarantują kontakt z wielowiekowymi kulturami i odwieczną, urzekającą naturą. Do tego ludzie – serdeczni, gościnni i jeszcze niezblazowani.
Zwykle kusi to, co niedostępne. Takim regionem jest południowo-zachodnia część Serbii, górzysta, daleka od wygodnych autostrad i masowej turystyki. Za to kusząca urodą dzikich pasm, parków narodowych, ośrodków sportowych, letnich i zimowych. Poza wdrapywaniem się na Zlatibor czy górę Tarę zwiedzać można skanseny etnograficzne, prawosławne klasztory, rezerwaty biosfery, zrujnowane zamki. To tu wędrowiec dotyka miejsc świętych dla serbskiej tożsamości narodowej. W dolinie rzeki Ibar rodziło się średniowieczne królestwo dynastii Niemaniciów, tu powstała słynna szkoła Raszki w architekturze, od tysiącleci ludzie zamieszkiwali okolice Kraljeva, ważny ośrodek miejski w dolinie Ibaru, ze śladami Rzymian i Turków.
Wędrówka po macedońskiej czy czarnogórskiej prowincji to jednocześnie wędrówka w czasie. Czasem z zupełnie zaskakującymi efektami. Zwiedzając Tetovo, miasto w zachodniej Macedonii, mamy świadomość, że tutejsze osadnictwo zaczęło się trzy tysiące lat temu i takież ślady zgromadzili dumni dzisiejsi mieszkańcy. Dziś mieszka tu liczna diaspora albańska, zaś położenie miasta sprawia, że w razie konfliktu leży dokładnie na pierwszej linii ostrzału.
Napisany przez polskich autorów obszerny przewodnik jest najlepszym obecnie źródłem wiedzy o regionie.
S. Adamczak, K. Firlej-adamczak, K. Bzowski, Ł. Gołębiowski, CZARNOGÓRA. SERBIA. MACEDONIA. KOSOWO I ALBANIA. Wydawnictwo PASCAL, Bielsko-biała, s. 544.