Magiczna planeta

Południe Europy dla wielu turystów i wagabundów ma w sobie urok i magię niewyobrażoną. Najpewniej płynie ona z faktu, że na niewielkim terytorium mieszają się ze sobą kultury i języki, obyczaje i tradycje, alfabety i melodie całkowicie od siebie różne. Jak zestawić ze sobą dzieje Macedonii i Bośni? Albo Chorwacji i Bułgarii? A jednak, gdy przyjrzeć się tej ziemi z bliska, gdy spędzić tu trochę czasu, wszystko w pociągający sposób harmonizuje ze sobą. Nawet kontrasty brzmią podobnie. Nawet emocje są identycznie skrajne.

Kolejne wydanie świetnie napisanego przez piątkę autorów przewodnika powyższe spostrzeżenie potwierdza. Bałkany (tak nieodległe, a nieznane), wabią pięknem, okrucieństwem przeszłości (nawet nie tak dawnej!) i witalnością, której już nie spotyka się w Europie. Przewodnik zawiera kwintesencję podstawowej wiedzy krajoznawczej o Bośni i Hercegowinie, Serbii, Kosowie, Macedonii i Albanii. Nie zastępuje innych, znanych i obszerniejszych prac, ale dopełnia go subiektywnym opisem dokonanym przez autorów zafascynowanych regionem i świetnie go znającym. „Jeżeli chcemy poczuć ducha jedności słowiańskiej – pisze autorka jednego z rozdziałów – zobaczyć na własne oczy, jak od tysiącleci Wschód i Zachód wzajemnie się przenikają, łączą, ale i walczą o strefy wpływów, zwiedzić miasta, cuda przyrody, które są niepowtarzalne i unikatowe, to wybierzmy się do Serbii”. Emocjonalny argument dobrze pasuje do każdej pozostałej części przewodnika, bo w każdym innym zakątku regionu doznamy tej samej wylewnej gościnności. Jak pisze Emir Kusturica, piewca Bałkanów: „Łatwo tu przechodzimy od miłości do nienawiści, od przyjaźni do wrogości, ze skrajności w skrajność, czerpiemy z życia pełnymi garściami, nigdy nie mając dosyć”. I to narkotyczne uczucie potwierdzi każdy, i każdy odczuje, gdy wróci myślami do czasu spędzonego w Belgradzie, Skopje, Sarajewie, Mostarze. Nad Jeziorem Ochrydzkim albo w monastyrach Wielkiej Morawy.

BAŁKANY. Przewodnik. Praca zbiorowa. Wydawnictwo HELION SA, Gliwice 2012, s. 460. Cena 59,90 zł.