Tarbagany i ałmasy

Opow ieść o ziemi niezwykłej musi być niezwykła. Relacja z Mongolii nie jest ubrana w przewodnikową sztampę. To raczej zbiór luźnych informacji, które składają się na subiektywny krajoznawczy opis, pełen osobistych emocji, może nawet miłości do dziewiczej ziemi, dzikiego stepu i prastarej pustyni.

Po siedemnastu latach wierności wobec Mongolii autor ma prawo nam coś o niej opowiedzieć. Przeszłość tej krainy, barwna i światowa, splata się z dziejami Europy, legenda miesza się tu z historią, a mit z ludową baśnią. Ale i współczesność mongolska pełna jest zadziwień: zastanawiające kontakty z szamanami, niespotykana już gdzie indziej gościnność, nienaruszone sekrety człowieka śniegu (ałmasa) i mrożące krew w żyłach relacje o potwornym, olbrzymim robalu, wychodzącym spod ziemi i atakującym ludzi i konie (chochraj). Jeśli na tak olbrzymim obszarze (pięciokrotnie większym od Polski) mieszka dziesięć razy mniej mieszkańców niż w Polsce, to w przestrzeni magicznej musi dziać się wiele. I się dzieje…

Autor, przyrodnik, więcej rozumie z mongolskiego ekosystemu niż przeciętny tramp i objaśnia nam go w zachęcający sposób. Bo też niewiele jest na ziemi miejsc dotąd niespenetrowanych, nieuregulowanych rzek i tajemniczych akwenów, o pełnej prehistorycznych śladów Gobi nie wspominając. Z najwyższą uwagą czytamy więc o tysiącach przebytych kilometrów w stepie, poznajemy technikę budowy jurty, hodowli jaka, łowienia potężnych tajmieni i o polowaniach na tarbagany, masowo odstrzeliwane tu krewniaki świstaka. Długie tygodnie spędzane przez autora pośród Mongołów pozwalają na wiarygodny opis ich stylu życia, wierzeń, ulubionych sportów. A także stosunku wobec natury, wyjątkowo w Mongolii srogiej zimą i uciążliwej latem. Być może Mongolia to jeden z ostatnich celów, dokąd można dziś pojechać, by zasmakować zapomnianych już emocji. Książka pomoże w podjęciu decyzji – jest pysznie ilustrowana, informacje są świeże, a do tego z pierwszej ręki.

BOLESŁAW A. URYN. W ŚWIECIE JURT I SZAMANÓW. Sport i Turystyka MUZA SA, Warszawa 2013, s. 336. Cena 39,99 zł.