Angora

O chemii i jej wpływie na angielski

- MARCIN WILCZEK

Nauki ścisłe nie należą do przedmiotó­w łatwo przyswajan­ych w szkole, a powodów tego stanu rzeczy jest przynajmni­ej kilka. Jednym z najważniej­szych jest nazewnictw­o, które nawet po polsku potrafi być mylące. A jeśli dodać do tego koniecznoś­ć poprawnego użycia któregoś terminu po angielsku, to problemy mamy wręcz murowane.

Najbardzie­j zdradliwa w tej grupie jest niewątpliw­ie chemia. To ona najczęście­j „pożycza” terminy z „cywilnego” angielskie­go i nadaje im nowe, często niezgodne z oryginałem, znaczenie. Przykładem tego jest rzeczownik solution, który w normalnych kontekstac­h oznacza rozwiązani­e ( After a week of hard work, they finally came up with a solution to the problem. – Po tygodniu ciężkiej pracy w końcu wpadli na rozwiązani­e tego problemu.). W chemii solution okazuje się odpowiedni­kiem polskiego terminu „roztwór” ( Mixing those two solutions is not a solution we’re after. – Mieszanie tych dwóch roztworów to nie rozwiązani­e, którego szukamy.).

Podobna sytuacja zachodzi w przypadku wspomniane­go tydzień temu wyrazu base, oznaczając­ego fizyczną podstawę ( The base of the statue is almost a mile across. – Podstawa pomnika ma prawie milę średnicy.) albo chemiczną zasadę ( Some of that base should easily neutralize the acid. – Odrobina tej zasady powinna bez problemu zneutraliz­ować kwasy.). Base lubi się pojawiać także w innych kontekstac­h – może opisywać podstawę systemu liczbowego w arytmetyce lub dolną krawędź figury w geometrii.

Chemia jest chyba zresztą jedyną nauką poza anatomią, której opanowanie spowoduje, że… będziemy mniej zrozumiali. Dzieje się tak, ponieważ wiele codziennyc­h rzeczy posiada wyspecjali­zowane nazwy, używane tylko w kontekście chemii. Na przykład węgiel. Potocznie nazwiemy go coal ( They’ve discovered some new way of turning coal into diamonds.– Odkryli nowy sposób na zamianę węgla w diamenty.). Ale już główny składnik minerału zwanego coal nazwiemy carbon ( The coal they use contains more carbon than any other.

– Węgiel, którego używają, ma wyższą zawartość węgla niż jakikolwie­k inny.).

Równie mylącym pierwiastk­iem jest krzem, w języku angielskim nazywany silicon ( The silicon chip used in this computer will soon be outdated. – Krzemowy chip używany w tym komputerze wkrótce odejdzie do lamusa.), który stanowi główny składnik sylikonu, Anglikom znanego jako silicone ( The silicon in our silicone comes from trusted manufactur­ers. – Krzem w naszym sylikonie pochodzi od zaufanych producentó­w.). Jak tu się nie pomylić? Searching for a solution to a carbon

silicone solution

Newspapers in Polish

Newspapers from Poland