Z Bieszczad iz Bieszczadów

Jak brzmi dopełniacz od nazwy Bieszczady: Bieszczad czy Bieszczadów? Poradnik językowy Marii Kniagininowej i Walerego Pisarka (Kraków 1969, s. 72) oraz Słownik ortograficzny Stanisława Jodłowskiego i Witolda Taszyckiego (Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980, s. 151) podawały, że należy mówić i pisać z Bieszczadów. Ale Słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Witolda Doroszewskiego i Haliny Kurkowskiej (Warszawa 1973, s. 44) traktował sprawę inaczej: uznawał, że poprawnie jest z Bieszczad. Owa różnica form dopełniacza spowodowana była odwoływaniem się do nieco innych podstaw etymologicznych nazwy Bieszczady.

Jak wiadomo, chodzi o ‘pasmo górskie i lesiste w Beskidach Wschodnich’ i dlatego jedni leksykografowie uznawali słowo Bieszczady za twór plurale tantum (‘tylko mnogie’), taki sam jak Pieniny, Tatry i Kar- paty, a więc deklinujący się bez -ów ( Bieszczad, jak Pienin, Tatr, Karpat).

Drudzy wskazywali na historyczną nazwę syngularną ( ten) Bieszczad występującą w dawnych dokumentach. Posługiwano się nią wtedy, gdy chodziło o sam graniczny grzbiet tych wzniesień (było to coś w rodzaju góry Bieszczad). I właśnie od owego Bieszczada (wyraz rodzaju męskiego) mogła później powstać forma dopełniaczowa ( tych) Bieszczadów, choć niewykluczony jest też wpływ formy ( tych) Beskidów.

Dzisiaj za poprawne uznaje się obydwie postacie II przypadka nazwy Bieszczady: Bieszczad i Bieszczadów (vide Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego, Warszawa 2004, s. 72 i Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, Warszawa 2010, s. 68).