31 literackich pereł

W Wilku, jednym z najlepszych opowiadań z tego zbioru, japoński ilustrator przyjeżdża do Finlandii tylko po to, żeby poszukać w zimowym smutku prawdziwego wilka, którego pragnie narysować. Z kolei ekscentryczny polski artysta z opowiadania Władysław ma 92 lata, ale nie przeszkadza mu to wyprawić się na Daleką Północ, by poświęcić kilka nocy na rozmowy o sztuce i śmierci ze swoją 72-letnią przyjaciółką. W Historii miłosnej pewien malarz zakochuje się w naturalistycznej rzeźbie będącej „marmurowym odbiciem kobiecych pośladków”.

Dom dla lalek to zaś opowieść o życiu dwóch podstarzałych mężczyzn, z których jeden postanawia budować w ich mieszkaniu drugi miniaturowy dom. Zajęcie tak bardzo go pochłania, że mimowolnie buduje też „ścianę” oddzielającą go od swojego partnera. W krótkim opowiadaniu Łódka i ja dwunastoletnia dziewczyna postanawia samotnie wypłynąć w morze...

Jansson rysuje piórem (a właściwie piórkiem), sprawiające czasami wrażenie niedokończonych i bez wyrazistej fabuły i puenty, melancholijne opowieści o skomplikowanych związkach międzyludzkich, o sile marzeń, o przyjaźni i zdradzie, samotności, a także o wrażliwości uczuć oraz o nieujarzmionej potrzebie podróżowania.

Fińską pisarkę i rysowniczkę zna niemal każde dziecko, bo stworzyła magiczne opowieści o krainie Muminków. Okazuje się jednak, że przez lata uwodziła ona nie tylko najmłodszych swoimi książkami o trollach. W „Wiadomości” Tove Jansson objawia się jako świetna autorka dla dorosłych, która jak nikt potrafi prowadzić swoją surowo-oszczędną w słowach i mroczno-chłodną w emocjach skandynawską narrację. Dostaliśmy w prezencie ponad trzydzieści jeden literackich pereł.

JACEK BINKOWSKI TOVE JANSSON. WIADOMOŚĆ. (MEDDELANDE). Przeł. Teresa Chłapowska, Justyna Czechowska. Wydawnictwo MARGINESY, Warszawa 2015. Cena 39,90 zł.