Zwyrodnienie plamki żółtej – AMD
Bez względu na to, jaki mamy kolor oczu, półtoramilimetrowa kropeczka znajdująca się na siatkówce, dokładnie naprzeciwko źrenicy, zawsze będzie żółta. Z tego powodu nazywa się ją plamką żółtą.
W obrębie plamki żółtej jest największe w całej siatkówce skupisko reagujących na światło fotoreceptorów, przede wszystkim czopków odpowiadających za ostre widzenie kolorów w świetle dziennym. Część z nich ma bezpośrednie połączenie z komórkami zwojowymi nerwu wzrokowego, ich pełna sprawność jest zatem nie do przecenienia w zapewnieniu nam ostrego i wyraźnego postrzegania obiektów znajdujących się w centrum pola widzenia, np. liter w czytanym tekście, ludzkich drogowych.
Wraz z wiekiem zaburzony zostaje proces przemiany materii w komórkach, m.in. tych w plamce żółtej. Komórki nie są w stanie pozbyć się szkodliwych cząsteczek i związków chemicznych, z wolnymi rodnikami na czele, i „zatrute” obumierają. A w efekcie my tracimy ostrość widzenia.
Akronim nazwy tej choroby – AMD – pochodzi od angielskiego age ralated macular degeneration, co sygnalizuje związek choroby z wiekiem pacjenta. Nie bawiąc się w eufemizmy: z coraz starszym wiekiem (...).
Dr n. med. Katarzyna Mozolewska-Piotrowska, okulistka prowadząca Poradnię Laserową i Angiograficzną przy Klinice Okulistyki PUM w Szczecinie oraz członek Rady Naukowo-Klinicznej i konsultant medycz-
twarzy czy znaków ny Stowarzyszenia Zwyrodnienia Plamki Związanego z wiekiem AMD, tak charakteryzuje pierwsze objawy zwyrodnienia:
– Przede wszystkim pogarsza się widzenie, szczególnie na wprost: obraz jest zamazany, niewyraźny, mniej kontrastowy niż wcześniej, a kolory wydają się wyblakłe. Pacjent może skarżyć się na zniekształcenie obrazu, wrażenie pofalowania linii i szarą lub czarną plamę przed okiem, która pojawia się zawsze w tym samym położeniu. Początkowo objawy są bardzo subtelne, a co ważniejsze, można je wychwycić wyłącznie przy patrzeniu każdym okiem osobno.
AMD występuje w dwóch postaciach: suchej i mokrej. Postać sucha jest częstsza i całe szczęście, bo te 90 proc. wszystkich chorych na AMD, którzy cierpią z jej powodu, doświadcza łagodniejszej i wolniej rozwijającej się odmiany choroby (...).
Postać mokra, czyli wysiękowa, jest rzadsza, bardziej inwazyjna i poważniejsza. Powodują ją niepożądane, nadprogramowe, ale przy tym bardzo kruche naczynia krwionośne, które powstają w siatkówce. Teoretycznie tworzą się dla jej dobra, ale w praktyce szkodzą, bo pękają, prowadzą do mikrowylewów, a z czasem – do po- wstawania blizn. Poważna utrata wzroku w tej odmianie AMD może nastąpić w ciągu kilku dni lub tygodni. Jednak co bardzo ważne – zaznacza dr Mozolewska- Piotrowska – w przypadku AMD nie dochodzi nigdy do całkowitego zaniewidzenia. Nawet gdy zmiany nie są leczone, pozostanie słabe widzenie obwodowe (...).
Potwierdzono, że czynniki podnoszące ryzyko zachorowania to dieta uboga w antyoksydanty, otyłość, tryb życia wymagający częstego kontaktu z promieniami słonecznymi, nadciśnienie i palenie papierosów.
– Przy wcześnie wykrytym AMD można zahamować postęp choroby, ale nie u wszystkich pacjentów możliwa jest poprawa już popsutego wzroku – mówi dr n. med. Katarzyna Mozolewska-Piotrowska. – Znane obecnie metody profilaktyki nie zapobiegają w 100 proc. tworzeniu się zmian zwyrodnieniowych, ale znacznie zmniejszają ryzyko powstania ich zaawansowanych postaci. Najważniejszą rolę odgrywa zapobieganie zmianom miażdżycowym (zdrowa dieta z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych, rozsądny wysiłek fizyczny), ochrona oczu przed mocnym światłem i niepalenie tytoniu. Osobom, u których już pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe w siatkówce oka, zaleca się uzupełnienie diety o substancje ochraniające plamkę żółtą, najczęściej w formie tabletek lub kapsułek.
Metody leczenia są wciąż udoskonalane; specjaliści spodziewają się w najbliższym czasie wprowadzenia do terapii AMD specjalnych sterydów. Rozwój postaci suchej łagodniejszej stabilizuje się poprzez doprowadzenie do porządku krążenia pacjenta, natomiast w postaci mokrej stosuje się kilka sposobów leczenia, m.in. terapię fotodynamiczną, tzw. PDT oraz podawane doszklistkowo leki hamujące postęp choroby, a w rzadszych przypadkach laseroterapię lub podsiatkówkowe zabiegi chirurgiczne (...).