Przewodniczące krzesła i opóźnione stoły

Pewne meble odcisnęły swoje piętno na historii. Rzadko jednak pamiętamy, że również i język nie pozostawał bez ich wpływu.

A wpływ ten potrafi być ogromnie mylący, czego najlepszym przykładem jest angielski wyraz chair. Może on bowiem przyjąć zarówno wiele znaczeń, jak i ról gramatycznych. My najczęściej kojarzymy go jako rzeczownik odpowiadający polskiemu „krzesłu” ( The chair was so uncomfortable that you could only sit on it for short periods of time. – Krzesło byłlo tak niewygodne, że siedzenie w nim było możliwe tylko przez krótki czas.). Ale chair to również ktoś, kto czemuś przewodniczy ( They made him chair of the committee in a unanimous vote. – Jednomyślnie wybrali go na przewodniczącego komisji.), jak i, w roli czasownika, sama czynność przewodniczenia ( She chaired the company for over a decade. – Przez ponad dziesięć lat była prezesem firmy.). Co ciekawe, w kręgach akademickich określa się tak też stanowisko profesorskie ( Although he held a chair in mathematics, his greatest discoveries were in the field of literary studies. – Mimo że był on profesorem matematyki, jego największe odkrycia dotyczyły literaturoznawstwa.).

Podobny problem napotkamy zresztą przy innym pospolitym meblu – stole, znanym Anglikom jako table ( Were it not for the company at the table, the meal would have been a complete disaster. – Gdyby nie towarzystwo przy stole, posiłek okazałby się totalną klapą.). Warto pamiętać, że tak samo nazwiemy tabelę ( Table „A”, when compared to the data in table „C” clearly shows that the furniture industry is experiencing a profound recession. – Tabela A, porównana do tabeli C, wyraźnie pokazuje, że branża meblarska przechodzi głęboki kryzys.). Co ciekawe, czasownik to table można również uznać za swoisty autoantonim – może on znaczyć zarówno odroczenie omawiania czegoś ( Let’s table the discussion until all the facts are known. – Odłóżmy dyskusję do czasu, aż znane będą wszystkie okoliczności.), jak i przedłożenie czegoś do dyskusji ( The whip himself tabled the bill. – Sam whip przedstawił projekt ustawy.).

Pominąć nie można też polskiego rzeczownika ławka, który po angielsku znajduje dwa znaczenia. Ta szkolna to, podobnie jak biurko, desk ( The new desks were covered in doodles almost as soon as they got to the school. – Nowe ławki pokryły się rysunkami, jak tylko dotarły do szkoły.). A ta w parku albo znajdująca się obok boiska to bench ( The new benches were never meant to be slept on. – Nowe ławki nigdy nie miały służyć do spania.). A od ławki żabi skok do ławy – ale o niej już wkrótce.

MARCIN WILCZEK Tabling a chair on a bench marcin.wilczek@gmail.com facebook.com/podstepne.slowka