Proszę wstać! Nauka idzie!

Antynowotworowe: słonie

Przedmiot sprawy: Mimo że długość życia słoni jest porównywalna z ludzką, zwierzęta te rzadko chorują na nowotwory. Ostatnie odkrycie naukowców z University of Chicago rzuca nowe światło na ten fenomen. W genomie słonia znaleźli oni aż 20 kopii genu TP53. Białko kodowane przez ten gen jest popularnie zwane strażnikiem genomu, gdyż odpowiada ono za wykrywanie błędów w DNA, hamowanie podziałów wadliwych komórek i zmuszanie ich do samobójstwa. Większość organizmów, w tym ludzie, mają tylko jedną kopię tego genu. Badania na myszach wykazały, że zwiększona jego aktywacja czyniła je „odpornymi na raka”. (SS)

Orzeczenie: Czy słonie nauczą nas walczyć z nowotworami?

Sprawca orgazmu: grzyb

Przedmiot sprawy: Amerykańscy naukowcy postanowili zrozumieć działanie grzyba z rodzaju Dictyophora, bardzo silnego afrodyzjaku, mogącego wywołać u kobiety orgazm. Już samo wąchanie grzyba rosnącego na zaschniętych rzekach lawy na Hawajach, pomimo cuchnącego zapachu, pobudziło większość badanych kobiet, a u blisko połowy odnotowano spontaniczny orgazm. U mężczyzn natomiast zapach ten nie wywołał żadnych pozytywnych reakcji. Naukowcy opisali też morfologię i skład chemiczny grzyba i wykazali, że jeden z zawartych w nim związków chemicznych przypomina neurotransmiter, produ- kowany przez kobiety w trakcie zbliżeń. (AU)

Orzeczenie: Kolejny urlop – koniecznie na Hawajach!

Przetestowany: zawał

Przedmiot sprawy: Wielu ludzi trafia do szpitala z ostrym bólem w okolicy serca, choć w większości przypadków nie są one spowodowane poważnym stanem chorobowym. Szkoccy naukowcy opracowali test krwi, który pozwoli na szybkie rozpoznanie, czy ból zwiastuje atak serca, czy też należy szukać innej przyczyny. Poziom białka troponiny we krwi pacjentów przed atakiem serca znacząco się podnosi. Oznacza to, że jeśli nie przekracza 5 nanogramów na litr, ryzyko zawału jest bardzo małe. Odkrycie zmniejszy liczbę pacjentów, niepotrzebnie hospitalizowanych z powodu bólu w klatce piersiowej. (SS) Orzeczenie: Sama wiedza, że nie grozi nam zawał, może obniżyć jego ryzyko!

Mądre: kruki

Przedmiot sprawy: Liczne badania wskazują, że kruki należą do najinteligentniejszych ptaków. Biolodzy z Uniwersytetu Wiedeńskiego zaobserwowali, że kruki potrafią też ze sobą współpracować i to nie tylko w obliczu zagrożenia. Podczas badania naukowcy postawili przed dwoma krukami zadanie polegające na zdobyciu dwóch kawałków sera znajdujących się na platformie, do której zamocowano pomocniczą linkę. Kiedy ptaki ciągnęły linkę z dwóch stron jednocześnie, mogły przyciągnąć do siebie nagrodę, natomiast jeżeli w ciągnięciu uczestniczył tylko jeden osobnik, linka się odczepiała. Okazało się, że bez treningu kruki spontanicznie wymyśliły, jak trzeba wykonać to zadanie. Jeśli jednak któryś z ptaków oszukiwał i zjadał ser sam, w następnej turze badania jego pomocnik nie chciał już z nim współpracować. (PR)

Orzeczenie: Uczciwość i przyjaźń wartościami nie tylko wśród ssaków.

Pod lupą: szybkość chodzenia

Przedmiot sprawy: Czy chodzenie może być skutecznym sposobem na spalanie kalorii? Według inżynierów z Ohio w USA może, ale pod jednym warunkiem. Ważne jest, aby często zmieniać tempo chodzenia, gdyż może to zwiększyć spalanie aż o 20 procent. Naukowcy mierzyli koszt energetyczny zmiany szybkości chodzenia ludzi na bieżni, działającej ze stałą prędkością. Uczestnicy eksperymentu przyspieszali, by przybliżyć się do początku bieżni, lub zwalniali, żeby znaleźć się na jej końcu. Taka zmiana energii kinetycznej chodzącej osoby wymaga więcej pracy od mięśni, z czego wynika większe zużycie kalorii. (JC) Orzeczenie: Dobry pomysł dla tych, którym zdrowie nie pozwala na bieganie.

Wytłumaczone: bieganie

Przedmiot sprawy: Przypływ euforii po długim biegu lub innym wysiłku fizycznym nie pochodzi, jak powszech- nie się sądzi, od endorfin, ale od substancji, która jest związkiem chemicznym, występującym również w marihuanie. Nasz organizm produkuje endokannabinoidy, cząsteczki na tyle małe, by mogły przekraczać barierę krew-mózg. Gdy łączą się z receptorami w mózgu, zwiększają uczucie euforii. Niemieccy naukowcy w swoich badaniach wykorzystali myszy, które po przebiegnięciu trzech mil wydawały się bardziej zrelaksowane i mniej wrażliwe na ból. Podanie substancji blokującej wydzielanie endorfin nie hamowało efektów biegania, natomiast lek blokujący endokannabinoidy sprawiał, że myszy po wysiłku zachowywały się tak samo, jak bez niego. (PR)

Orzeczenie: Biegać, zamiast palić!

Wyblakłe: rafy koralowe

Przedmiot sprawy: Biolodzy na całym świecie biją na alarm z powodu tracących kolory raf koralowych. Wzrastająca temperatura wody w oceanie, powiązana z globalnym ociepleniem

~ i nasileniem efektu El Nino, spowodowała, że rafy pozbyły się zamieszkujących na nich glonów, które nadawały im wyrazistych barw. W efekcie rafy koralowe wszystkich trzech oceanów blakną i szacuje się, że do końca roku

2 ponad 12 tys. km stanie się zupełnie białe. Fenomen ten nasila się raz na kilka lat. Ostatnio odnotowany był w 2010 roku, natomiast obecnie trwające zmiany rozpoczęły się już w 2014. Blaknięcie raf to, niestety, nie tylko utrata walorów estetycznych – białe koralowce są bardziej podatne na choroby. Szacuje się, że jedynie połowa wyblakłych koralowców jest w stanie powrócić do swojego naturalnego koloru i dalej się rozmnażać. (AZ)

Orzeczenie: Być może już niedługo bajecznie kolorowe rafy będzie można oglądać jedynie w oceanariach.