Kasztan i madera

Poczet nazwisk polskich(

Nazywam się Maronna i pochodzę z Tarnowskich Gór. Skąd pochodzi to nazwisko? Co oznacza? Czy ma jakieś powiązanie z kasztanem (heiss maroni)?

Tak, nazwisko pochodzi od słowa marona, jak nazywano kiedyś pewien gatunek włoskich, jadalnych kasztanów. Ale podaje też K. Rymut, że maroną nazywano też żółty kwiat, rodzaj rumianku. Według bazy PESEL nazwisko to nosi obecnie 19 Polaków.

Piszemy w imieniu taty, który bardzo Pana prosi o wyjaśnienie rodowodu nazwiska Kopyt. Jak udało nam się dowiedzieć, większa część rodziny uważa, że nazwisko wywodzi się po prostu od… kopyta. Jednakże dalecy przodkowie uważali, iż nazwisko to ma korzenie zarówno francuskie, jak i niemieckie. Podobno na pograniczu francusko-niemieckim występują ludzie o tym nazwisku i nazwy miejscowości o takim samym brzmieniu.

Henryk i Ewa Kopytowie I większość rodziny ma rację. Nazwisko jest odapelatywne, czyli pochodzi od rzeczownika pospolitego – kopyto. Najczęściej to próżny trud, by dochodzić w tych prostych etymologiach po- chodzenia obcego, niepolskiego. To absolutnie przypadkowe skojarzenia i koincydencje. W oczywistych przypadkach najprostsze skojarzenie leksykalne przesądza sprawę. Jak w setkach polskich nazwisk typu: Wąsacz, Ryba, Deska, Koło, Pupa, Igła czy Ziarno. Nazwisko Kopyt nosi dziś 907 rodaków.

Od lat zastanawiam się nad pochodzeniem mego nazwiska panieńskiego Zachorlik. Niedawno wpadła mi w ręce mapa z okresu międzywojennego, na której odnalazłam rzekę Jahorlik – lewy dopływ Dniestru – na Ukrainie. Czy jest możliwe, że pochodzenie nazwiska wywodzi się od nazwy rzeki? Rodzice ojca i on sam do końca drugiej wojny światowej mieszkali w Zimnej Wodzie (3 km od Lwowa). Obecnie w Polsce mieszkają cztery osoby o tym nazwisku, czyli mój brat, jego dwaj synowie i córka. Bożena Zachorlik-Sadowska

Nie, Pani Bożeno, nazwisko nie jest odmiejscowe, ani tym bardziej ukraińskie. Powstało od biblijnego imienia Zachariasz, znanego w Polsce od XII wieku, podobnie jak nazwiska Zachorko, Zachorek czy Zachorenko. A Zachorlików w Polsce jest co najmniej ośmioro.

Skąd się wzięło?

Malan, XIV-wieczna forma nazwiska powstałego od przymiotnika mały. 59 nazwisk.

Lamorski, prawdopodobnie od niemieckiego imienia Lambert, podobnie jak nazwisko Lamerski. 326 nazwisk.

Magusiak, pochodzi od podstawy mag – jak w gwarowym słowie maga, czyli czarownica, mag – kapłan, mędrzec, wreszcie od staropolskiego czasownika magać, czyli móc. 108 nazwisk.

Sypuła, XVIII-wieczna postać nazwiska powstałego od czasownika sypać. 699 nazwisk.

Fotyma, nazwisko odimienne, od pochodzącego z języka greckiego imienia Fotyn (Fotym), używanego na Kresach Wschodnich. 29 nazwisk.

Madera, notowane w 1697 roku, choć etymologia niejednoznaczna. Może pochodzić od słowa mader, czyli kiepski rzemieślnik wiejski, może od nazwy portugalskiego wina madera czy też niemieckiej nazwy osobowej Mader, pochodzącej od żniwiarza. 985 nazwisk.

Kletka, znane od 1494 r., od prasłowiańskiego *kleta, skąd klatka, kleć, czyli szopa lub skrzynia. 12 nazwisk.