Hadra pod namiotem

Poczet nazwisk polskich(

Z zainteresowaniem studiuję tę rubrykę w „Angorze”, zastanawiając się nad pochodzeniem mego panieńskiego nazwiska Gietka. Rodzina pochodzi z okolic Radzymina, a ojciec, który znał najwięcej ich przedstawicieli, twierdził, że część z nich nosi lub nosiła nazwisko Getka z powodu błędów w pisowni, jakie popełniali urzędnicy sowieccy, którzy tuż po wojnie rezydowali w tworzących się urzędach (niektórzy wiele lat po drugiej wojnie dokonali korekty na rzecz wersji Gietka). Tak czy inaczej, nie wiem, skąd pochodzi nazwisko, a właściwie nazwiska, bo jak zaobserwowałam, występuje ono w obu wersjach.

Dorota z Warszawy Objaśnienia są dwojakie. K. Rymut uważa, że oba nazwiska, Getka i Gietka, pochodzą od niemieckiej nazwy osobowej Get, a ta od imion na Gad-. Niemniej E. Breza uważa, że w nazwiskach Getka i podobnych nie można stwierdzić żadnego rdzenia, z którym można by je skojarzyć. W nazwiskach tych zaszły bowiem zmiany fonetyczne i fleksyjne polskie, a do tego morfologiczne niemieckie. Ale przyznaje też, że źródłem może być biblijne imię Gedeon, nadawane często gęsto w Polsce, co po- świadczają źródła od XV wieku. Warto też zauważyć, że palatalizacja, czyli zmiękczenie nagłosowej G, uzależniona jest od regionu. Do dziś w Wielkopolsce słyszymy: badanie uesge, a w Małopolsce: badanie uesgie. W bazie PESEL mamy 589 form Gietka oraz 785 – Getka.

Po wielu latach czytania „Angory” zdecydowałam się napisać do Pana z prośbą o wyjaśnienie pochodzenia nazwisk ojca, mamy i męża, a chodzi mi o nazwisko Tyniec. Prawdopodobnie pochodzi od ludzi, którzy wyplatali płoty „tynowe” oraz Frynas i Rycombel. Zdecydowałam się na zrobienie drzewa genealogicznego i te dane ułatwiłyby mi napisanie wstępu do historii mojego rodu.

Izabela Rycombel (Tyniec) Tyniec rzeczywiście jest nazwiskiem odmiejscowym, pochodzącym od słynnego podkrakowskiego miasteczka. Tynem w staropolszczyźnie nazywano płot, co było zapożyczeniem z języka celtyckiego, od słowa dunum (por. angielskie town). Tynem otaczano grodziska, więc nie był to typowy płot, raczej ogrodzenie obronne, mur. Frynas pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Frein, czyli swobodny, zaś nazwisko Rycombel powstało od gwarowej nazwy „ruchomej ławki z kłonicami, przymocowanej sworzniem do osi przedniej wozu”. Frynasów jest obecnie 149, zaś Rycomblów – 503.

Skąd się wzięło?

Hadryś (Chadryś), od staropolskiego słowa hadra, czyli łachman, łachmaniarz. Tak nazywano też kobietę lekkiego prowadzenia się. Hadrysiów jest 1183, a Chadrysiów 361.

Milo, od przymiotnika miły. 145 nazwisk.

Bero, zapisane już w 1229 roku nazwisko pochodzące od niemieckiej nazwy osobowej Ber, Behr (te od imienia Bernard). 90 nazwisk.

Szamborski, od słowiańskiego imienia Sambor. 346 nazwisk.

Namiota, cudów nie ma! Powstało od namiotu, przenośnego schronienia. 153 nazwiska.

Rodasik, od podstawy rod – jak dzić, ród, rodzina. 38 nazwisk.

Bodlak, od bóść, czyli kłuć. 41 zwisk.

Pakosz, od słowiańskiego Pakosława. 1073 nazwiska.

na-