O stopniach wielkości

Określenia wielkości to jedne z pierwszych terminów, które opanowujemy w języku obcym, bo często są one na tyle zbliżone do tych rodzimych, że z łatwością łączymy słowo z języka ojczystego z obcym odpowiednikiem. Niestety, w przypadku angielskiego łatwość ta bywa iluzoryczna, a prowadzić może do niemałych nieporozumień.

Najlepiej widać to na przykładzie przymiotnika „mały” i jego wielu odpowiedników w języku angielskim. Najczęściej korzystamy ze small (They bought a small house in the country. – Kupili malutki domek na wsi.), albo little (The little dog made up for its size with all the noise it was making. – Mały piesek nadrabiał za swoje rozmiary ogromnym hałasem.). I ten drugi potrafi niemało namącić. Gdy postawimy go bowiem przed rzeczownikiem niepoliczalnym, zmienia on znaczenie na „niewiele” ( They paid little attention in class, so there was little surprise they failed the test. – Niewiele uważali w klasie, więc nie było niespodzianki, gdy nie zdali testu.). Warto również pamiętać przymiotnik miniscule, odnoszący się do czegoś ekstremalnie małego, a przez to niestopniowany (And in this part of the plant the engineers make sure the miniscule parts all fit perfectly. – W tej części zakładu inżynierowie dbają o to, by najdrobniejsze części do siebie pasowały.) oraz pisany identycznie jak minuta, ale wymawiany „majnut”, minute, odnoszący się najczęściej do skali, jaką coś jest mierzone (They measure the diameter to a minute fraction of an inch to make sure the piston doesn’t go where it shouldn’t. – Mierzą średnicę z dokładnością do najmniejszych części cala, by mieć pewność, że tłok nie pójdzie tam, gdzie nie powinien.).

Podobne problemy napotkamy zresztą, tłumacząc przeciwieństwo małego – przymiotnik wielki. Ten też ma po angielsku dwa główne odpowiedniki – grand i great. Pierwszego z nich użyjemy w odniesieniu do wielkich wymiarów ( They sold their tiny studio and bought a grand penthouse in Park Avenue. – Sprzedali swoją malutką kawalerkę i kupili olbrzymi penthouse na Park Avenue.), drugi zaś w kontekstach bardziej metaforycznych ( He was a great person, and I’ll always remember him. – Był wielkim człowiekiem, który na zawsze pozostanie w mojej pamięci.). Chcąc uniknąć wybierania między dwoma podobnymi wyrazami, możemy również pokusić się o użycie przymiotnika large, gdy mówimy o rozmiarach (The slow large ox was no match for the quick tiger. – Wielki powolny bawół nie stanowił dla szybkiego tygrysa problemu.).

Mimo że wielkość, zwłaszcza fizyczna, jest łatwo mierzona, to już określenie jej, zwłaszcza w języku obcym, potrafi przysporzyć kłopotu. I nie jest ona jedynym takim zjawiskiem. O innych wkrótce. A minute detail of a grand plot

marcin.wilczek@gmail.com facebook.com/podstepne.slowka