Dawno temu w Rosji

„Caryca” to powieść biograficzna o kobiecie, która mimo ogromu cierpień i przeciwności losu zaszła bardzo daleko. Potrafiła kroczyć z podniesioną głową u boku cara, nie wstydząc się swojego chłopskiego pochodzenia. Jest XVIII wiek, car Piotr dokonuje kolejnych podbojów, jego świta plądruje wszystko co napotka. Żołnierze mordują niedobitków i gwałcą przerażone kobiety. Marta, chcąc dostać się do ciężko rannego męża, zostaje złapana przez rozochoconych i pijanych w sztok żołnierzy. Wybawia ją generał Szeremietiew – prawa ręka cara. Zabiera z pola bitwy do swojego namiotu, karmi, otacza opieką. Do namiotu przybywa także car. Gdy dostaje ataku padaczki, tylko Marta wie, co uczynić, aby nie zrobił sobie krzywdy. Od teraz życie córki polskiego chłopa pańszczyźnianego zmienia się diametralnie. Marta trafia na salony, staje się damą dworu, uczestniczy w zabawach, towarzyszy Piotrowi w jego wyprawach wojennych. Staje się carycą Katarzyną I, lecz nadal musi znosić upokorzenia i ból po śmierci kolejnych dzieci. Z dwanaściorga potomków tylko dwie córki mają szansę przeżyć dłużej niż 12 lat. „Caryca” to świetnie napisana powieść, która pokazuje, z jaką determinacją, ale też pokorą potrafiła iść przez życie caryca Katarzyna, z domu Marta Skowrońska. Dziw bierze, że tak inteligentna kobieta nie nauczyła się czytać i pisać. Nie bała się wyrażać swojego zdania i dzięki niej car bywał łaskawszy. Autorka wartko opisuje ogromne dramaty i wielką namiętność w trudnych czasach, kiedy kobiety były w dużym stopniu zależne od mężczyzn.

KAROLINA LEWANDOWSKA ELLEN ALPSTEN. CARYCA (DIE ZARIN). Przeł. Daria Kuczyńska-Szymala. Wydawnictwo SONIA DRAGA, Katowice 2015. Cena 37 zł.