O życiu (i śmierci)
Niewiele zostało tematów tabu. Jednym z nich pozostaje śmierć, którą próbujemy oswoić, chociażby zmieniając język, jakim ją opisujemy. Często jednak modyfikacje te dają zupełnie niespodziewane wyniki i nigdzie nie widać ich tak dobrze jak w języku angielskim.
Zanim jednak omówimy śmierć, warto trochę bliżej przyjrzeć się życiu, bo i ono może w sferze językowej zaskoczyć. Jego pojedyncza forma, life, opisze bowiem też w języku potocznym wyrok dożywocia ( He spent the rest of his life serving life for a crime he didn’t commit. – Spędził resztę życia, odsiadując dożywocie za przestępstwo, którego nie popełnił.). Co gorsza, w jego formie mnogiej litera f zostaje zamieniona na v, co jeszcze pogarsza sprawy. Lives bowiem w zależności od wymowy znaczyć może życia, kiedy wypowiadamy je z dyftongiem aj, albo formę trzeciej osoby liczby pojedynczej czasu present simple czasownika żyć lub mieszkać ( He lives in the same city his parents had spent their whole lives in. – Mieszka teraz w tym samym mieście, w którym jego rodzice spędzili całe swoje życie.). Bez s na końcu też sprawia problemy – live z dyftongiem w środku to także przymiotnik znaczący „na żywo” ( The live broadcast was interrupted with a prerecorded message. – Audycję na żywo przerwała nagrana wcześniej wiadomość.).
Ze śmiercią nie jest łatwiej. Po pierwsze, nie wszystko, co po polsku nazywamy martwym, będzie określane przymiotnikiem dead. Najlepszym tego przykładem jest martwa natura, którą po angielsku nazwiemy still life ( The painter dropped dead right after he painted his last still life. – Malarz padł trupem zaraz po tym, jak namalował ostatnią martwą naturę.). Martwą strefę niewidoczną w lusterku nazwiemy z kolei blind spot ( Good thing I noticed the other car in my blind spot because I’d be dead now. – Dobrze, że zauważyłem inne auto w swoim martwym punkcie, inaczej sam byłbym dziś martwy.). Co gorsza, sam przymiotnik dead też nie zawsze oznacza martwego. Gdy użyjemy go przed określeniem jakiegoś kierunku, jak w wyrażeniu dead ahead, oznacza on „dokładnie” ( I looked at the painting and dead center were the symbols the book spoke about. – Spojrzałem na obraz i w samym jego środku zobaczyłem symbole, o których mówiła książka.). A o dokładności więcej już wkrótce. MARCIN WILCZEK Dead right on still life marcin.wilczek@gmail.com facebook.com/podstepne.slowka