Proszę wstać! Nauka idzie!

Sprzymierzeniec: pajęczy jedwab

Przedmiot sprawy: Szwajcarscy badacze zaproponowali nowatorski sposób dostarczania związków działających jako szczepionki, bazujący na materiałach wzorowanych na pajęczym jedwabiu! Chodzi tu o specyficzne dostarczanie organizmowi związków, które pobudzają komórki układu odpornościowego, przygotowując je np. do walki z rakiem. Bezpośrednie wstrzyknięcie takich związków nie jest zbyt skuteczne, bo ulegają one rozkładowi, dlatego naukowcy postanowili „zamknąć je” w mikroskopijnych kapsułkach zbudowanych z syntetycznych biopolimerów, które są bardzo podobne do jedwabiu produkowanego przez pająki. Takie kapsułkowe szczepionki są niezwykle odporne na światło i temperaturę, łatwe w produkcji i biodegradowalne. (MK)

Orzeczenie: Pajęcze szczepionki wydają się bardzo obiecujące.

Pod lupą: czerwone mięso

Przedmiot sprawy: Naukowcy z University of Virginia Health System odkryli, że u osób wrażliwych na alergeny zawarte w czerwonym mięsie częściej powstają zatory tętnic prowadzące do zawałów serca. Głównym alergenem w mięsie jest cukier złożony galaktozo- -1,3-galaktoza. Reakcje o silnych objawach klinicznych występują u ok. jednego procenta populacji, a aż 20 procent osób może reagować na ten alergen, lecz bez silnych objawów. Naukowcy odkryli również, że ugryzienie przez jednego z kleszczy zamieszkujących południowe rejony Ameryki Północnej zwiększa wrażliwość ludzi na ten alergen. Planowane są dalsze badania na większej i bardziej zróżnicowanej populacji, w tym wśród Europejczyków. (AU)

Orzeczenie: Jakie jeszcze niespodzianki kryje w sobie czerwone mięso?

Mikroby: włamywacza

Przedmiot sprawy: Do repertuaru narzędzi ułatwiających wyśledzenie przestępcy może dołączyć analiza mikroorganizmów pozostawionych na miejscu zbrodni. Naukowcy z University of Illinois dowiedli, że można w ten sposób zidentyfikować włamywacza z dokładnością do 75 procent. W każdej godzinie pozostawiamy w naszym otoczeniu 36 milionów komórek mikroorganizmów pochodzących z naszych ciał. Badacze zbadali próbki pobrane z powierzchni 10 domów przed i po „zorganizowanym włamaniu” oraz próbki pobrane z rąk i nosów właścicieli domów oraz włamywaczy. Przeanalizowano 8 tys. próbek pochodzących od 400 osób i na tej podstawie dopasowywano „włamywacza” do „okradzionego domu”. (SS)

Orzeczenie: Włamywacze będą używać nie tylko rękawiczek, ale i maseczek, tylko czy to wystarczające zabezpieczenia?

Wrażliwość: na grypę

Przedmiot sprawy: Nie każdy, kto zetknie się z wirusem grypy, zachoruje. Dokładny mechanizm stojący za odpornością na tego wirusa nie jest znany, jednak naukowcom udało się odkryć biomarkery pozwalające przewidzieć wrażliwość na rozwój infekcji. Najbardziej obiecujący jest poziom ekspresji genu KLRD1 wyrażanego w komórkach walczących z wirusem. Osoby z wyższą ekspresją tego genu są bardziej odporne na grypę – prawdopodobnie dzięki wyższej aktywności komórek odpornościowych z klasy NK (ang. Natural Killers). Dalsze badania mają potwierdzić odkrytą zależność, pomóc znaleźć mechanizm tego zjawiska, co umożliwiłoby jego wykorzystanie w praktyce. (SS)

Orzeczenie: Czy nauczymy się skutecznie zapobiegać i leczyć grypę?

Przeciwalergiczne: mleko matki

Przedmiot sprawy: Jednym z cennych składników kobiecego mleka są oligosacharydy, zwane HMOs, których bogactwo i różnorodność jest nie do podrobienia. Nie są one trawione przez niemowlę, gdyż stanowią pożywienie dla jego rozwijającego się mikrobiomu jelitowego. Najnowsze wyniki badań sugerują, że skład HMOs może mieć znaczenie dla ochrony dziecka przed rozwojem alergii. Obserwowano 3500 kanadyjskich matek i dzieci, począwszy od ciąży do wieku szkolnego, w tym analizie składu HMOs poddano mleko od 421 matek. Pomimo zmiennego składu oligosacharydów udało się wyodrębnić profil HMOs związany z mniejszym ryzykiem rozwoju alergii pokarmowej u rocznego dziecka. (SS)

Orzeczenie: Konieczne są dalsze badania, by wykorzystać te zależności.

Rozpracowana: regeneracja

Przedmiot sprawy: Wirki – grupa zwierząt z typu płazińców – interesują naukowców dzięki niesamowitym zdolnościom regeneracyjnym, za które odpowiada typ komórek macierzystych zwanych neoblastami. Prawie każdy fragment ich ciała jest w stanie zregenerować się w cały organizm. Badaczom udało się poznać, które neoblasty odpowiadają za te zdolności. Okazało się, że niektóre z nich (Nb2) posiadają na swojej powierzchni białka przypominające tetraspaniny, o których wiadomo, że pomagają rozprzestrzeniać się komórkom nowotworowym w organizmie człowieka. Po zranieniu u wirków liczba komórek Nb2 z tetraspaninami wzrasta raptownie, aby naprawić uszkodzenia i to właśnie tetraspaniny są kluczowe dla regeneracji, gdyż neoblasty nie są w stanie bez nich naprawiać uszkodzeń. Pozostaje tylko odkryć, dlaczego właśnie te białka są tak istotne. (KR)

Orzeczenie: Milowy krok w badaniach mechanizmu regeneracji.

Na szczęśliwy płód: Mozart

Przedmiot sprawy: Jest prosty sposób na szczęśliwe dziecko w łonie matki – wystarczy umożliwić mu kontakt z muzyką Mozarta. Badacze przeanalizowali ruchy ust będące wyznacznikiem aktywności rejonów mózgu odpowiedzialnych za język i komunikację ok. 300 płodów między 18. a 38. tygodniem życia. Ciężarnym kobietom odtwarzano mieszankę 15 kompozycji muzyki klasycznej, tradycyjnej, popu i rocka. Płody najsilniej reagowały na muzykę Mozarta. Podobne działanie miała Oda do radości Beethovena czy Sonata na flet Bacha. Bee Gees i Adele lepiej unikać. Aktywacja obszarów mózgu odpowiedzialnych za komunikację nie jest u takich dzieci częsta. Ich reakcja na muzykę może wynikać z tego, że pierwotne języki były bardziej melodyjne i większe znaczenie miała w nich różnorodność intonacji niż słów. (AU)

Orzeczenie: Być może dzieci słuchające Mozarta są bardziej komunikatywne.