Wojna nieunikniona?
Graham T. Allison, amerykański politolog z Harvardu, ostrzega, że Chinom i Stanom Zjednoczonym zagraża wpadnięcie w pułapkę Tukidydesa, czyli uznanie, że tylko wojna może rozstrzygnąć kwestię dominacji na świecie.
Ameryka stoi w obliczu swojego pierwszego poważnego konkurenta gospodarczego (...). Kiedy prezydent Xi został przywódcą Chin w 2012 roku, ogłosił, że jego celem jest sprawić, by Chiny znów były wielkie. Książka (...) wskazuje, że oba kraje są na kursie kolizyjnym, ale nie przedstawia żadnych dobrych opcji dla USA. Graham Allison (...) przygląda się historii i zauważa, że gdy pojawia się nowe supermocarstwo, panujący hegemon czuje się zagrożony i często (choć nie zawsze) decyduje się zmiażdżyć nowicjusza, zanim ten stanie się zbyt potężny. Prowadzi to do katastrofalnej wojny, którą autorka nazywa „pułapką Tukidydesa” – od nazwiska starożytnego greckiego historyka. Opowieść rozpoczyna od wojny Sparta – Ateny (431 p.n.e. – 404 p.n.e.). Sparta zdecydowała, że musi pokonać Ateny, nim będą zbyt wielkie. Tukidydes mówił, że wojna między miastami była nieunikniona. Allison prezentuje szesnaście przykładów podobnych konfliktów, które miały miejsce w ciągu ostatnich pięciuset lat; tylko cztery z nich rozwiązano pokojowo. Autor wierzy, że wkrótce może nadejść moment, gdy USA przegrają konfrontację militarną na Morzu Południowochińskim (...). Czy oznacza to, że powinniśmy zareagować jak Wielka Brytania na początku XX wieku i wycofać się? Allison nie oferuje odpowiedzi.
David Lindsey (Plano, USA) Kiedyś USA i Chiny były w sojuszu przeciwko innym ekspansjonistycznym mocarstwom, szczególnie podczas drugiej wojny światowej (...). Niemniej jednak nie można ignorować możliwości wojny między Stanami i Chinami. Toczyła się ona w Korei i może się powtórzyć (...). W końcu niektóre z najbardziej krwawych wojen w historii, w tym pierwsza wojna światowa, chińska interwencja w Korei i amerykańska wojna domowa były uznawane za niemożliwe aż do dnia, w którym wybuchły (...). Allison nakreśla prawdopodobne scenariusze: konflikt na pełnym morzu wokół Chin, konflikt z powodu nierównowagi handlowej, wydanie deklaracji niepodległości Tajwanu i oczywiście odnowienie konfliktu w Korei, który mógłby wciągnąć zarówno USA, jak i Chiny w wojnę, której nie chcą (...). Podobnie jak wielu Amerykanów podchodziłem z sympatią do społeczeństwa, kultury i historii Chin. Inwestowałem z powodzeniem w chińskie akcje, ale widziałem też, jak wielkie deficyty w wymianie handlowej z Chinami szkodzą Stanom i kosztują je utratę miejsc pracy. Książka potwierdza moje przekonanie, że jeśli nie ograniczymy handlu z Chinami, nasza potęga ekonomiczna zostanie skazana na zniszczenie. Podróżuję za granicę i widzę, jak Chińczycy kopiują amerykańskie produkty, a następnie wypychają nasze firmy z rynków. Pokonują nas, łącząc sposób sprawowania władzy z biznesem w jednolitą i nie do powstrzymania siłę, która kradnie amerykańskie technologie i sprzedaje je jako własne na całym świecie.
Alan F. Sewell (USA) Wybrała i oprac. E.W. Na podst.: amazon.com GRAHAM ALLISON. SKAZANI NA WOJNĘ? CZY AMERYKA I CHINY UNIKNĄ PUŁAPKI TUKIDYDESA? (DESTINED FOR WAR: CAN AMERICA AND CHINA ESCAPE THUCYDIDE’S TRAP?). Tłum. Opracowanie zbiorowe. Wydawnictwo PASCAL, Bielsko-Biała 2018. Cena 39,90 zł.
Za dwa tygodnie: Scott Galloway „Wielka czwórka”.