Łuk starego katana
Nazywam się Łukawski i ludzie często mylnie się do mnie zwracają Łukowski. Podejrzewam, że to nie jest tylko literówka, gdyż moja rodzina pochodzi z okolic Opatowa i są tam takie miejscowości jak Łukawa, Kamień Łukawski, a to drugie nazwisko łączę z Łukowem, Stoczkiem Łukowskim. Czy takie myślenie jest słuszne?
Każde myślenie jest słuszne, tym bardziej w sytuacji, gdy mamy do czynienia z dwoma różnymi nazwiskami, choć mającymi tę samą podstawę słowotwórczą, czyli łuk. I nie chodzi tu tylko o broń, ale każdą krzywiznę wygiętą półkoliście. A jest jeszcze bogactwo znaczeń gwarowych, gdzie łuką nazywano bielmo na oku albo czosnek. Przymiotnik łukawy oznaczał w gwarze kogoś podstępnego, chciwego i zazdrosnego albo wręcz diabła. Być może stąd, od przymiotnika łukawa, wzięła się nazwa miejscowa Łukawa albo Łukawica, od której powstało nazwisko Łukawski, po raz pierwszy zanotowane w 1476 roku. Nazwisko Łukowski, wiązane przez K. Rymuta z kilkoma miejscowościami o nazwach Łukowa, Łuków, jest z kolei źródłem nazwiska Łukowski, nazwiska starszego od powyższego, bo datowanego w dokumentach na rok 1387. W bazie PESEL Łukawskich jest 3495, zaś Łukowskich 3707.
Od lat śledzę tę rubrykę i jak do tej pory nikt nie zwrócił się do pana z prośbą o wyjaśnienie nazwiska Idaszek. To moje nazwisko panieńskie, rzadko spotykane. Rodzina Taty pochodzi z Poznańskiego, a także wiem, że nazwisko jest obecne na Śląsku.
Ewa Brzezińska Idaszek jest nazwiskiem odimiennym, utworzonym od Idziego, który był polską formą łacińskiego imienia Aegidius. W Kościele katolickim jest dwóch świętych Idzich, opat z Akwitanii oraz Idzi z Asyżu, towarzysz św. Franciszka. W Polsce imię znane od XII wieku zaowocowało znaczną liczbą nazwisk istniejących do dziś. W PESEL mamy 93 Idaszków.
Skąd się wzięło?
Matok, odimienne, utworzone od podstawy Mat-, jak w imionach Mateusz, Matyjasz, Maciej. Możliwe też pochodzenie od czasownika matać (kręcić, motać) lub rzeczownika matka. 81 nazwisk.
Tudryn, odimienne od Teodora, podobnie jak: Tuderek, Tudryj, Tudrujek, Tudra, Tudruj etc. 43 nazwiska.
Katana, odnotowane w roku 1703 nazwisko utworzone od rzeczownika katana, katanka, czyli kurtka ( kaftan, bluza). Część stroju ludowego lub XVIII-wiecznego munduru wojskowego. W staropolszczyźnie katan to także żołnierz, wiarus. Lud z Prus prowadzi, knechty i katany, głosiła XVII-wieczna fraszka mieszczańska. 627 nazwisk.
Klejbuk, wywodzi się z niemieckiego od nazwy osobowej Kleiber (Kleber), czyli tego, kto nakłada na ścianę domostwa glinę. 84 nazwiska.
Sosur, modyfikacja rzeczownika pospolitego sosór, określającego człowieka nieuprzejmego, gbura, kogoś wiecznie naburmuszonego. 67 nazwisk (i tylko jedno nazwisko Sosór).
Wadas, przydomek utworzony od czasownika wadzić się, czyli przeszkadzać, kłócić się. 1617 nazwisk. henryk.martenka@angora.com.pl http://nazwisko.blogspot.com