Multiinstrumentalista
Rozmowa z JAROSŁAWEM KUŹNIAREM, dziennikarzem Onetu, startupowcem, właścicielem biura podróży
– Jesteś jeszcze dziennikarzem? – Po odejściu z tradycyjnej telewizji mówię o sobie, że jestem multiinstrumentalistą. Poza byciem dziennikarzem jestem handlowcem, sprzedawcą, jednocześnie i szkoleniowcem. Te wszystkie role przenikają się w moim świecie. Można rzeczywiście mieć wątpliwości i zadawać pytania, gdzie jest moja granica. – No właśnie, gdzie jest? – Nie wiem. Kiedyś Mariusz Walter (to były fajne czasy) powiedział, że nie był przekonany do tego, co robiłem na początku pracy w TVN, ale swoim zachowaniem przekonałem go. Uważam, że to, co robię, jest trudne, bo tylko ja wiem, gdzie jest cienka czerwona linia między upadkiem a sukcesem. I podobnie jest dzisiaj. Jeżeli wchodzę w sytuację reklamową, bo wyjeżdżam na biznesowy program do Kenii i zabieram urządzenia, które pomagają mi w redakcyjnej pracy, to jestem dziennikarzem czy obiektem reklamowym? Dzisiaj każdy dziennikarz prędzej czy później musi się z czymś takim spotykać. Nie wszyscy w różnych redakcjach jeszcze głośno o tym mówią, ale nie wykonuje się pracy, dzięki której się nie zarabia. Możesz wyprodukować genialną treść, ale musisz znaleźć na to finansowanie. No i ode mnie zależy, w jakim stopniu będę skuteczny. Media się zmieniają. Po raz pierwszy uczestniczę w rozmowach z firmami o tym, co możemy zrobić, jak to odpowiednio pokazać, by nie było krzywdzące dla mnie, dziennikarza, dla nich jako marki, i dla widzów, dla których program ma głównie powstać. W jakim stopniu współpraca z bankami albo firmą produkującą smartfony czy samochody pozwoli na uczciwy kontakt, tak by widz wiedział, że bez tego dany materiał nigdy by nie powstał, i powiedział: „Świetnie, rozumiem, kupuję to”, a w jakim stopniu będzie się czuł (a nie może się czuć) oszukany. – Dziennikarz szuka sponsora? – Dzisiaj tak wygląda świat. Mógłbym przyjść do Onetu i powiedzieć: „Jeśli nie załatwicie mi reklamodawców, nie pojadę i niczego nie stworzę”. Pewnie odpowiedzieliby mi, że spróbują, ale jednak obecnie, czy nam się to podoba, czy nie, to twarze dziennikarzy są decydujące. Dlatego od nich wymaga się zaangażowania, więc z mojego siedzenia i czekania na progu nic by nie wyszło. W pewnym sensie każdy dziennikarz jest chodzącą marką. Dziennikarze już w wielu miejscach pracy są rozliczani z liczby czytelników, których „przyprowadzają” do swoich treści. I to głównie w internecie. Nie oburza mnie to. Patrzę, jak zmienia się świat, jak rozwija się technologia i staram się za tym nadążać.
– Ale nie brak tych, którzy cię krytykują.
– Zawsze byli i będą. Krytyka często musi spływać po mnie. Nie jesteśmy gotowi przyjmować, że mówią o nas źle. Wydaje nam się, że robimy tylko dobre rzeczy i fajnie, by ludzie raczej bili brawa, a nie gwizdali. Doszedłem do takiego momentu, że sam wiem, kiedy zrobiłem coś wartościowego, dobrego i choćby nie wiem co mówili, krytykowali, to nie powinno to „wpadać do mnie”. Ale zdarza się, że „daję ciała” i wtedy pokornie nie zabieram głosu. Przyzwyczaiłem się do hejtu. Niedawno w czasie rozmowy z Robertem Lewandowskim ktoś określił, że jestem „skrajną niemiecką szują”. Ale stało się coś ciekawego – w morzu oglądających program ci inni odbiorcy zaczęli z tym hejterem robić porządek. Polemizowali z nim, pokazywali ikonkę złości. Dzisiaj, jeżeli chcemy coś zobaczyć, to oczekujemy jednak pewnego poziomu kultury, jak ktoś go zaburza, to następuje reakcja.
– Kuźniar wielu bawi, rozkochuje... – ...Oooo... – Ale wielu też... – ...wkurza! Trudno pewnie przejść obojętnie wobec tego, co mówię, co pokazuję. Takie mamy czasy, nie ma co biadolić, że ktoś według mówiącego jest nieobiektywny. „Być obiektywnym” to przecież bardzo subiektywne pojęcie. Lubię wyrażać swoje zdanie, bo wydaje mi się, że potrafię je obronić. Jeżeli po drugiej stronie jest osoba mająca inny pogląd, ale też umiejąca go bronić, to można bardzo fajnie rozmawiać, polemizować na poziomie.
– Powiedziałeś – kiedyś to były fajne czasy.
– Bo tak było. Mariusz Walter w TVN potrafił zjechać z szóstego piętra i miał czas przekazać młodym wiele cennych uwag. Szanowano go, uwielbiano. W czasie pracy w radiu mnie, młodemu gówniarzowi, też przekazywano, na co powinienem zwracać uwagę, na co położyć nacisk, a z czego zrezygnować. Dzisiaj w dziennikarstwie wymaga się od dzieciaków, by wszystko już umiały i same sobie radziły. Ale gdzie mają się tego uczyć? Dlatego powtarzam, że czasy były fajne, bo mogłeś konfrontować się z mistrzami. Dzisiaj starsi nie mają czasu, by się zatrzymać i uczyć młodych. – A ty uczysz? – Uczyłem studentów i staram się do nich wracać. Sam zwróciłem się do uczelni SWPS z propozycją wykorzystania mojej wiedzy. Okazało się, że są ludzie, którzy chcą słuchać takich jak ja. Przyznam jednak, że dzisiejszemu pokoleniu wydaje się, iż może szybko nauczyć się wszystkiego, korzystając z internetu. Staram się młodych sprowadzać często na ziemię i namawiam, by nauczyli się nawet więcej, niż potrzeba, bo łatwo czytać „Fakty” czy „Wiadomości”, ale już trudniej dać sobie radę w sytuacjach kryzysowych, gdy trzeba komentować, nie mając kartki czy promptera.
– Dlaczego nie zgłosiłeś się z propozycją uczenia na przykład w toruńskiej szkole dziennikarskiej?
– Za wysokie progi. Znam swoje miejsce. A ponadto wolę szkoły podbudowane merytorycznie, a nie ideologicznie. – Dziennikarstwo... – ...spsiało, ale to piekielnie trudny zawód. Tak jak całe społeczeństwo, również dziennikarze są w pewnym obozie otoczonym murem, dodatkowo jeszcze fosą. Ale są sytuacje, że niezależnie od koloru redakcji, jeśli ambasador Stanów Zjednoczonych wypowiada się na temat wolności mediów w Polsce, to wszyscy powinniśmy mówić jednym głosem, bo to sprawa fundamentalna. A jednak tak nie jest, bo jedna strona dokonuje niemal linczu na pani ambasador i domaga się wysłania jej do domu, a druga dziękuje za tak ważny głos. Możemy się różnić w takich sprawach tonem, ale nie sensem.
– Stałeś się dziennikarskim taksówkarzem, w programie w czasie jazdy rozmawiasz z gośćmi.
– Intymna przestrzeń, bez hałasu, reflektorów, szybko zapomina się o małych kamerach, dzięki temu rozmowa jest bardziej szczera. Opowiadasz tak jak przyjacielowi, nie czujesz się odpytywany przez dziennikarza. Kilka programów jest tak tworzonych, ale tylko u nas w Onecie pracuje się na żywo. Dopracowaliśmy program