O starości

Gdyby porównać wszystkie etapy życia pod kątem komplikacji, jakie ze sobą niosą, okres nastoletni, a zaraz za nim starość królowałyby w rankingach. I nic w tym dziwnego – starość kojarzy nam się często z demencją i wieloma innymi sytuacjami, które do porządku dziennego wprowadzają niezliczone pomyłki i błędy. Zresztą nie tylko do niego – starość bowiem bardzo lubi mieszać też w języku.

Widać to niezwykle wyraźnie, gdy na warsztat weźmiemy język angielski. Tu bowiem nie tylko istnieje dużo określeń opisujących coś starego, ale też wiele z nich łatwo pomylić ze sobą, jeśli się nie uważa. I podczas gdy old, poza stopniowaniem, raczej ukrytym znaczeniem nie zaskoczy, to już jego synonimy – jak najbardziej. Na przykład venerable, czyli przymiotnik, którym opiszemy kogoś, kto z racji wieku zasłużył na szacunek, w Kościele anglikańskim odniesie się do archidiakona, a w nomenklaturze katolickiej – do „Czcigodnego Sługi Bożego”, czyli kogoś zmarłego, kto jeszcze czeka na pełne formalne przyznanie świętości ( Even though the Venerable had done so much to help his fellow man, formally he could not even be declared venerable. – Mimo że archidiakon tyle zrobił dla swoich współczesnych, formalnie nie można było nawet podjąć pierwszych kroków procesu jego beatyfikacji.).

Nie wszystkie problemy starości mają swoje źródła w religii. Niekiedy sam czas jest problemem. Mimo że angielski zna określenia antique i antic, to rzadko kiedy użyjemy ich, by odnieść się do okresu historycznego zwanego antykiem. Do niego odniesie się przymiotnik ancient, bo antique w najczęstszym kontekście opisze coś, co ze względu na wiek ma wielką wartość, a antic – wygłup ( The painting on the antique vase showed ancient mythological creatures engaged in various antics. – Obraz namalowany na antyku pokazywał antyczne mitologiczne stwory oddające się wszelakim harcom.).

Czasem też starość wiąże się z konkretną przypadłością, którą mistrzowsko dobrany przymiotnik pięknie podkreśli. Coś starego i zaniedbanego nazwać możemy na przykład decrepit, a osobę, która ze względu na wiek porusza się niepewnie – doddery ( The doddery lady entered the decrepit house and every step she took on the steps made all the walls shake. – Trzęsąca się starsza pani weszła do zapuszczonego domu, a każdy jej krok na schodach wywoływał wstrząsy ścian w całym budynku.). O kłopotach nastoletnich – wkrótce. Venerable antics in a decrepit house marcin.wilczek@gmail.com facebook.com/podstepne.slowka