Rzymianin to basza?

Poczet nazwisk polskich

Moje panieńskie nazwisko to Baszanowska (rodzice urodzili się w Czersku, w powiecie chojnickim). Ostatnio zastanawialiśmy się z braćmi, jakie jest jego pochodzenie. Pamiętamy, że w rodzinie mówiło się, że pochodzimy od Turka. Czy jesteśmy potomkami tureckiego baszy, czy pochodzimy spod miejscowości Turek?

Maria Pieczonka (Baszanowska) Zasadniczo nazwiska zaczynające się na Basz- pochodzą od imion na Ba-, jak Barbara, Bartłomiej, (Se)bastian, Barabasz. Ale notowane już w 1431 roku nazwisko Basza jest jednak łączone z baszą, czyli jak pisze Zygmunt Gloger w Encyklopedii Staropolskiej, z tureckim tytułem wojskowym, dowódcy lub naczelnika, używanym w zwrotach nawet do najniższych stopni. Basza znaczyło coś w rodzaju jegomość pan. „Baszowie w dawnem wojsku tureckim bywali trzech stopni, odznaczających się rodzajem noszonych przed nimi buńczuków”. Nazwisko nie oznacza pochodzenia, ale określa rodzaj związku. Na przykład: ktoś pojmał baszę na wojnie, ktoś został uwolniony z niewoli u baszy etc. Do przydomka (przezwiska) basza dodano sufiks -wski i powstało popularne nazwisko. Współcześnie w bazie PESEL znajdujemy 265 Baszanowskich.

Chciałam prosić o pomoc w sprawie pochodzenia nazwiska Jaroszewski. Czytam Pańskie odpowiedzi w sprawie pochodzenia nazwisk, więc pozwolę sobie wyrazić przypuszczenie, że może od słowa „jarosz’’. Ale może to byłoby zbyt proste, co często bywa.

Teresa Jaroszewska Dobrze jest kojarzyć słowa znane ze słowników lub lektury, choć bywa to mylące. Rzeczownik jarosz to w obiegowym znaczeniu ktoś niejedzący mięsa, wegetarianin, ale etymologicznie Jarosz to nazwisko odimienne, pochodzące od Hieronima. Pani nazwisko, zanotowane w dokumentach w 1410 roku, jest odmiejscowe, pochodzące od Jaroszewa (Jaroszowa, Jaroszowic). Ale warto pamiętać, że od XV wieku funkcjonował w polszczyźnie przymiotnik jary, oznaczający człowieka czerstwego, dziarskiego, jak pisze