Osmański wycisk
Po raz pierwszy w życiu zdecydowałam się napisać do redakcji gazety. Moje nazwisko po mężu jest dość zabawne: Wycisk i– jak się można domyślić – pewnie przodek nie był najlepszym człowiekiem i dawał innym niezły wycisk (he, he). Ale najbardziej mnie interesuje pochodzenie mojego rodowego nazwiska, które jest dość nietypowe – Mazij. Nie znalazłam nigdzie żadnych śladów, moi rodzice pochodzą ze Wschodu z miejscowości Tuligłowy, skąd zostali wysiedleni po wojnie. Nazwisko rodowe mamy brzmi Zimkowska, czy odnosi się do zimna?
Bernadeta Wycisk W przypadku nazwisk pochodzących od rzeczowników apelatywnych, czyli pospolitych, sprawy tak prosto, jak by się zdawało, nie wyglądają. Ich znaczenie ulegało zmianie, bywało ich kilka lub zatarło się z biegiem czasu. W dobie staropolskiej wyciskiem nazywano wyskok, także wytłoczynę lub wymuszenie. W języku kancelarii wyciskiem nazywano pieczęć, stempel albo piętno. Źródeł nazwiska jest zatem kilka i nie sposób dziś przesądzić, od którego nazwisko pochodzi. W bazie PESEL mamy dziś 1523 nazwiska Wycisk. Nazwisko Mazij (Maziej) wzięło się od czasownika mazać, czyli smarować, namaszczać, nacierać. Jest ich w PESEL-u 267. Zimkowski natomiast pochodzi wprost od nazwy pory roku – zimy (166 nazwisk).
Bardzo proszę o wyjaśnienie, jeżeli jest to możliwe, pochodzenia dwóch nazwisk. Fiłonowicz to nazwisko mego męża, które przyjęłam również jako własne po ślubie. Zarówno mąż, jak i jego ojciec pochodzą z Białostocczyzny, zaś moje rodowe nazwisko to Szeremietiew. Niestety, nie mam już kogo zapytać o pochodzenie tego nazwiska, ale, z tego co pamiętam – w rodzinie rozmawiano o okolicach Grodna, a osoby, które znałam o tym nazwisku, pochodziły z Supraśla koło Białegostoku. Anna Fiłonowicz, Supraśl Fiłonowicz jest nazwiskiem odimiennym, od Filona, imienia znanego w Polsce (głównie na Kresach Wschodnich) od XVII wieku, pochodzenia greckiego. Mamy obecnie 504 takie nazwiska. Szeremietiew to nazwisko o wschodniosłowiańskim rodowodzie, pochodzące z języka osmańskiego (językowa grupa turkijska), którym mówiono w imperium osmańskim, państwie, w okresie od XIV do XX wieku, leżącym na trzech kontynentach.
Powstało od przymiotnika šeremet, czyli unoszący się gniewem, inaczej ktoś niegrzeczny, raptus. 20 nazwisk w bazie PESEL.
Poczta
Szanowny panie, wyjaśniał pan ostatnio, że nazwisko Klityński „powstało od klitki, małej klatki lub skrzyni” („Angora” 2019, nr 26, s. 65). Było inaczej. Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej. W XVII wieku, od 1610 roku, w bojarskiej wsi Klityszcze na Podolu, w powiecie lityńskim, siedzieli Klityńscy, herbu Wieniawa. Niektórzy Klityńscy używali w XIX wieku przydomka Passowicz. Z poważaniem Adam Wierciński