Wstyd wykluczonych

Autor tej książki – francuski socjolog i filozof – dorastał w biednej robotniczej rodzinie z prowincji i jako gej nie był akceptowany przez ojca. Doznał też wielu upokorzeń ze strony homofobicznej, małomiasteczkowej społeczności. Dlatego, mając 20 lat, zerwał kontakt z najbliższymi i przeniósł się do Paryża. Uznał bowiem, że tylko całkiem nowe życie w całkiem innym środowisku wyzwoli go z poczucia wykluczenia i społecznego upokorzenia. Owszem, jako jedyny z rodziny osiągnął sukces, ale trauma pozostała. Nie da się bowiem całkowicie odciąć od przeszłości i wymazać z pamięci wstydu. Po latach, gdy dowiaduje się o śmierci ojca, powraca do rodzinnego Muizon, ale nie idzie na pogrzeb, bo nigdy nie kochał ojca, oraz nie chce spotkać się z braćmi, z którymi nie miał kontaktu od 30 lat. Odwiedza tylko matkę, w której towarzystwie rozpamiętuje swoje życie. To bolesna konfrontacja ze swoją kondycją i swoista psychoanaliza.

Didier Eribon inteligentnie łączy intymne, podszyte wręcz ekshibicjonizmem wyznania z wnikliwą analizą filozoficzno-socjologiczną. Wykorzystuje swoje przeżycia, traumy i fobie do przeanalizowania i zrozumienia zjawisk społeczno-politycznych i mechanizmów rządzących ludzkimi wyborami. Po przeczytaniu „Powrotu do Reims” nam również łatwiej będzie zrozumieć, co kieruje klasą robotniczą, że zamiast popierać partie lewicowe oddaje ostatecznie głos na te, które prowadzą nacjonalistyczno-szowinistyczne narracje. Lektura obowiązkowa dla tych polityków, którzy nie potrafią albo nie chcą zrozumieć świata B i C. A właśnie ten świat zaczyna coraz bardziej decydować o naszej przyszłości.

JACEK BINKOWSKI DIDIER ERIBON. POWRÓT DO REIMS (RETOUR À REIMS). Przeł. Maryna Ochab. Wydawnictwo KARAKTER. Kraków 2109. Cena 39 zł.