Dialogi umarłych

O czym oni rozmawiają tam, w niebie, a właściwie w przedniebiu zwanym czyśćcem? Kto z kim się w tej przestrzeni spotyka i jakie toczą dialogi? – m.in. na takie pytania próbuje znaleźć odpowiedź George Saunders w nagrodzonej Bookerem powieści „Lincoln w Bardo”. Pretekstem jest śmierć syna prezydenta Abrahama Lincolna. W lutym 1862 roku 11-letni chłopiec przeziębia się, jeżdżąc na kucyku. Choroba rozwija się szybko, lekarze są bezradni. Zrozpaczeni rodzice próbują dopełniać obowiązków dyplomatycznych i funkcjonować w Białym Domu, prezydent podejmuje decyzje, w kraju trwa bowiem wojna secesyjna. W krótkim czasie William umiera i zostaje pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Dębowe Wzgórze w dzielnicy Georgetown. I rozpoczyna życie pozagrobowe. Ponieważ nie chce rozstać się z tym ziemskim i z rodzicami, błąka się po zaświatach i trafia do strefy przejściowej, gdzie czekają ci, którym nie wolno wejść do nieba. Jest tu duszno od zła, grzechu i rozkładu, dlatego pojawienie się niewinnej istoty wywołuje wielkie poruszenie. Wszyscy chcą ją dotknąć, poczuć, pobyć w pobliżu. Tworzą się sytuacje zachwycające i szlachetne, ale też upiorne i rubaszne. Ponieważ ojciec Williama również nie potrafi rozstać się z synem i nocami przychodzi na cmentarz do grobowca utulić chłopca – strefy ziemska i pozaziemska zaczynają się łączyć.

„Lincoln w Bardo” ma charakter lamentu nad zmarłymi, ale też awanturniczej przygody w świecie umarłych. Niezwykle poruszające i wstrząsające momentami jest przedstawienie miłości ojca do syna i rozpaczy po jego utracie. Tematem jest też życie pozagrobowe i istnienie bądź nieistnienie łączności między żywymi i umarłymi. Na brawa zasługuje forma literacka, która jest połączeniem zmyślonych dialogów z piśmiennictwem z czasów prezydenta Lincolna.

Mamy co prawda genialną rzecz na ten temat – „Dziady” Mickiewicza, ale proszę nie przeoczyć tej książki.

AGNIESZKA FREUS GEORGE SAUNDERS. LINCOLN W BARDO (LINCOLN IN THE BARDO). Przeł. Michał Kłobukowski. Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2019. Cena 49,90 zł.