Wyspa nuragów

Izolacja tworzy z wysp enklawy cywilizacji i natury. Niemal każda wyspa oceaniczna czy śródziemnomorska ma swoją specyficzną kulturę, endemiczne rośliny i zwierzęta, mity odmienne od kontynentalnych i ludzką umysłowość inną, niż mają sąsiedzi z lądu. Sardynia też jest tego przykładem, mimo że leży na wyciągnięcie ręki od Korsyki, a odległość, jaka ją dzieli od Włoch i wybrzeży Afryki, jest taka sama (190 km).

Poza walorami krajobrazowymi, plażami i klimatem wyspa ma więcej do zaoferowania. Na przykład nuragi. Kamienne wieże układane bez zaprawy murarskiej stoją na sardyńskich wzgórzach i wybrzeżach od XIV wieku przed naszą erą. Są odpowiednikami megalitycznych kręgów z Wysp Brytyjskich, obronnych wież swanetyjskich na Kaukazie czy wież w Toskanii. Nuragi sięgają nawet 20 metrów i są reliktem cywilizacji nuragijskiej, która rozwinęła się tu przed wiekami. Jedyne tego rodzaju świadectwo dziejów. Na Sardynii jest około 7 tysięcy nuragów.

Nuraghe Losa to grobowiec, jedna z największych, do tego kompletnych wież na wyspie, zwieńczona tzw. fałszywą kopułą. Kilkupiętrowa budowla jest wyposażona w wewnętrzne spiralne schody, a także w trójkątny bastion o fortyfikacyjnym charakterze. Obowiązkowym nuragiem do zobaczenia jest Nurag Su Nuraxi w miejscowości Barumini, świetnie zachowany i architektonicznie złożony. Wspaniale zachowany dowód prężnej protosardyńskiej kultury, zarazem obronna osada, złożona z pół setki domostw, zamieszkiwana przez pasterzy i rzemieślników. Archeologowie znaleźli dowody inwazji kartagińskiej, która zniszczyła osadę, ale także ślady odbudowy i ponownego zamieszkania. Jedyny zabytek Sardynii na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

SARDYNIA. TRAVEL&STYLE. Praca zbiorowa. BEZDROŻA/HELION, Gliwice 2020, s. 298. Cena 54,90 zł.