Proszę wstać! Nauka idzie!

JO

Kompostowalne: klapki

Przedmiot sprawy: Klapki – najpopularniejsze buty na świecie – stanowią niepokojący odsetek odpadów z tworzyw sztucznych, które trafiają na wysypiska śmieci, do mórz i oceanów. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego spędzili lata, pracując nad rozwiązaniem tego problemu. Udało im się opracować pianki poliuretanowe wytwarzane z oleju z alg, które spełniają komercyjne standardy podeszwy w klapkach; do tego – w przeciwieństwie do wielu innych biotworzyw – nie wymagają do rozkładu kompostowania przemysłowego. Takie klapki rozkładają się w tradycyjnym kompoście i w glebie już po 16 tygodniach. Naukowcy pracują teraz nad przeniesieniem produkcji na skalę przemysłową. (AU)

Orzeczenie: Czy naukowcy przeanalizowali wpływ potu na degradowanie takich klapek?

Pomocnik: Przeciwwirusowa płukanka

Przedmiot sprawy: Narzędzia do walki z wirusami mogą być w zasięgu ręki! Niemieccy naukowcy odkryli, że płyny do płukania jamy ustnej mogą lokalnie zmniejszyć ilość wirusa SARS-CoV2 u pacjentów chorych na COVID-19. Udało im się przebadać w warunkach laboratoryjnych sześć płynów o różnym składzie dostępnych na rynku niemieckim. Wszystkie przebadane substancje obniżyły stężenie wirusa już po 30-sekundowym kontakcie, choć nie wiadomo jeszcze, jak długo utrzymuje się ten efekt. W oczekiwaniu na testy kliniczne naukowcy podkreślają, że płukanie jamy ustnej bynajmniej nie wyleczy ani nie uchroni od infekcji wirusowy, a jedynie zmniejszy krótkotrwale ryzyko, że osoba chora nas zarazi, co może być potencjalnie przydatne dla lepszej ochrony podczas leczenia chorych lub prewencyjnie w gabinetach dentystycznych. (MK)

Orzeczenie: Odpowiednia higiena to pierwszy krok do walki z zarazkami!

Sen: a sylwetka

Przedmiot sprawy: Wśród regionów mózgu, które wykazują silną aktywację podczas snu w fazie REM, są na przykład obszary regulujące funkcje pamięci lub emocje. Naukowcy z University of Bern i Inselspital odkryli, że faza REM poprzez wpływ na aktywność podwzgórza bocznego reguluje też zachowania żywieniowe: tłumienie tej aktywności u myszy zmniejsza apetyt. U obudzonych zwierząt neurony z tego obszaru mózgu sterują apetytem oraz biorą udział w regulacji m.in. zachowań związanych z uzależnieniami. W trakcie REM aktywność ta jest wyciszana. Jest to bardzo ważne odkrycie m.in. w kontekście nawyków współczesnych społeczeństw: pracy zmianowej czy ekspozycji na niebieskie światło do późnych godzin nocnych. (AU)

Orzeczenie: Dobry sen podstawą dobrej sylwetki.

Pod lupą: styl pływacki plemnika

Przedmiot sprawy: Ponad 300 lat temu Antonie van Leeuwenhoek, używając swojego mikroskopu, opisał ruch komórki plemnikowej. Z obrazów 2D wygląda to tak, jakby ogon plemnika poruszał się symetrycznie na boki. Teraz dzięki badaczom z Anglii i Meksyku wiemy, że to jednak optyczna iluzja. Naukowcy za pomocą mikroskopii trójwymiarowej rozpracowali szczegółowo ruch komórki plemnikowej. W rzeczywistości ogon plemnika jest chwiejny i porusza się tylko po jednej stronie. Ale żeby przez to nie obracać się w kółko, dodatkowo plemniki toczą się podczas pływania, podobnie jak figlarne wydry, korkociągiem w wodzie. Wtedy ten jednostronny skok uśrednia się i płyną naprzód. (KR)

Orzeczenie: Odkrycie to powinno pomóc lepiej oceniać jakość plemników w przypadku niepłodności.

Osądzona: mikrofalówka

Przedmiot sprawy: Według niektórych podgrzewanie wody na herbatę w kuchence mikrofalowej jest znieważeniem kultury picia tego napoju i powoduje zmianę jej smaku. Naukowcy z Chin przyjrzeli się dokładnie różnicom zachodzącym podczas gotowania się wody podgrzewanej w mikrofalówce i wody gotowanej tradycyjnie w czajniku. Woda w mikrofali nie jest podgrzewana równomiernie w przeciwieństwie do wody w czajniku, gdzie za równomierne rozprowadzanie ciepła odpowiada zjawisko konwekcji. Woda nagrzewa się od dna i unosi do góry, bo staje się mniej gęsta, a to umożliwia zimnej wodzie z góry opadnięcie na dół i podgrzanie. W mikrofali pole elektryczne penetruje cały napój, łącznie z filiżanką, nie zachodzi konwekcja i woda jest gorętsza na górze. Może jednak tymi procesami manipulować poprzez umieszczenie określonych metali i badacze będą chcieli teraz stworzyć akcesoria, dzięki którym herbata z mikrofali będzie również dobrze smakowała. (KR)

Orzeczenie: Smaczna herbata to taka nie z mikrofalówki!

Hamująca rozwój mózgu: otyłość

Przedmiot sprawy: Otyłość u kobiet w ciąży może wstrzymywać rozwój mózgu u płodów od drugiego trymestru – ogłosili amerykańscy naukowcy. Wysokie BMI przyszłych matek wpływa na zmiany w dwóch obszarach: korze przedczołowej oraz wyspie – regionach odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji oraz zachowanie. Ich nieprawidłowe funkcjonowanie łączone jest z zaburzeniami uwagi, ADHD, autyzmem oraz objadaniem się. Uczeni przeanalizowali 197 grup metabolicznie aktywnych komórek nerwowych w mózgach płodów i wyodrębnili dwa obszary, których aktywność neuronalna była silnie powiązana z wagą matki. Ta obserwacja tłumaczyłaby, dlaczego dzieci otyłych kobiet mają zaburzenia funkcji poznawczych oraz kłopoty metaboliczne. (ZK)

Orzeczenie: Otyłość szkodzi nie tylko matce, ale i jej dziecku.

Skontrolowane: dawkowanie leków

Przedmiot sprawy: Naukowcy odkryli, że aktualny poziom przyjmowanych leków może być monitorowany w czasie rzeczywistym dzięki analizie związków chemicznych zawartych w pocie. Dotychczas spersonalizowane dawkowanie oparte było głównie na wielokrotnych badaniach krwi, które są czasochłonne, inwazyjne i drogie, dlatego przeprowadza się je rzadko. Amerykańscy uczeni wpadli na pomysł, by stworzyć smartwatcha, który analizowałby skład potu i na bieżąco monitorował poziom leków w organizmie. Produkcja drobnych kropelek potu wywołana byłaby niewielkimi impulsami elektrycznymi pobudzającymi gruczoły potowe na nadgarstku. Dzięki prawidłowemu dawkowaniu lekarze mogliby poprawić skuteczność przepisywanych terapii. (ZK)

Orzeczenie: Dawka leku ma równie duże znaczenie jak sam lek.