O szkle, szklankach i okularach
To, że w angielskim, podobnie jak w polskim, rzeczowniki możemy z grubsza podzielić na policzalne i niepoliczalne, to oczywistość. Równie oczywiste, choć nie do końca poprawne, jest założenie, że rzeczowniki z jednej grupy nie przenikają, przynajmniej w języku literackim, do drugiej. Jak bardzo jest to założenie niepoprawne, dowodzi całkiem długa i zaskakująca lista przykładów.
Weźmy rzeczownik wood, znaczący drewno, który w tym znaczeniu jest niepoliczalny. Gdy zmienimy mu jednak kategorię policzalności, to stanie się on kijem golfowym służącym do posyłania piłeczek na dalekie dystanse albo... lasem ( She chose a wood and sent the ball far into the woods off the fairway. – Wybrała kij służący do długich uderzeń i posłała piłeczkę w las znajdujący się daleko od pola gry.). To samo zresztą tyczy się innego materiału, iron, czyli żelaza, które w formie policzalnej staje się kijem nadającym piłeczce golfowej wysokiej, acz krótkiej trajektorii lotu, ale też żelazkiem, a w dawniejszych czasach – w liczbie mnogiej – kajdanami ( The protesters were first attacked by a hooligan brandishing a golf iron, only to be put in irons by the regime’s secret police force. – Protestujących najpierw zaatakował chuligan uzbrojony w kij golfowy, a potem tajna policja zakuła w kajdany.).
Takie zmiany znaczenia dotyczą nie tylko surowców. Przestrzeń możemy nazwać room, tak samo jak pokój ( There’s so much room in this room that you can play football. – W pokoju jest tyle przestrzeni, że w piłkę można grać.). Memory to niepoliczalna pamięć i policzalne wspomnienie. Work w formie niepoliczalnej to praca, a już w policzalnej – dzieło ( The last work of his career was also the one that cost him the most work. – Ostatnie dzieło jego kariery było również tym, które kosztowało go najwięcej pracy.). Jest też glass, czyli szkło, albo w formie policzalnej szklanka lub kieliszek, a w liczbie stricte mnogiej, plurale tantum, okulary ( The glass in her glasses focused the light glaring off of the glasses on the table. – Szkło jej okularów skupiało światło odbijające się od szklanek na stole.).
Na tym nie koniec – inne, równie ciekawe przypadki takich zmian znaczeń, już wkrótce.