Lis w Koluszkach
Jestem czytelnikiem „Angory”, ale nie spotkałem się ze wzmianką na temat mojego nazwiska lub jemu podobnego, to jest Wyroch. Proszę o informacje dotyczące mojego nazwiska. Zawsze podaje Pan liczbę poszczególnych nazwisk w rejestrze PESEL; czy jest prawdą, że nazwiskiem Wyroch posługują się tylko cztery osoby związane z moją najbliższą rodziną? Wiesław Wyroch
„Słyszę” niekiedy ton podobnego wyrzutu, że nie objaśniłem jakiegoś nazwiska, a przecież Czytelnicy czekają... Wiele razy pisałem w tym miejscu, że objaśniam tylko te nazwiska, o które pytają Państwo w listach. Zatem jest prawdopodobne, że dotąd żaden Wyroch nie napisał. Pan jest więc tym pierwszym... Nazwisko Wyroch nie ma jednoznacznej etymologii. Ma formę augmentatywną, czyli zgrubiałą, zwykle nacechowaną negatywnie. Ale pochodzi od czasownika wyrobić czy może rzeczownika wyrób? Intuicja językowa podpowiada jednak, by skupić się na dwóch tropach: rzeczowniku pospolitym wyrostek, czyli młokos, dzieciak już wyrośnięty. I drugim, czasowniku wyrodzić się, czyli, jak chce K. Rymut, „rodzić się gorszym”. Może to być także gwarowa forma rzeczownika wyrok. W bazie PESEL rzeczywiście znajdujemy tylko cztery takie nazwiska, co sugeruje, że chodzi o jedną rodzinę, której nazwisko uległo przypadkowej, zatem unikatowej, modyfikacji.
Od wielu lat upamiętniam postać zmarłego w 1990 roku aktora Mariusza Gorczyńskiego. Prowadzę poświęconą mu stronę internetową www. mariuszgorczynski.pl. Nazwisko to nie występuje może na każdym kroku, ale jest mimo wszystko dość popularne. Czy mógłby Pan wyjaśnić etymologię nazwiska Gorczyński? Przy okazji korci mnie, by zapytać także o moje nazwisko Dajbor. Ale i jego brzmienie, i trochę własnych amatorskich ustaleń pozwala mi mieć podejrzenie, graniczące z pewnością, że to jakaś zniekształcona forma myśliwskiego pozdrowienia „Darzbór!”. Rafał Dajbor
Panie Rafale, nazwisko Gorczyński jest odmiejscowe i pochodzi od nazw Gorczyna, Gorczyn. Wzięły stąd początek nazwiska: Gurczyński, Górczyński, Gorczeński. Formę Gorczyński w liczbie 2125 znajdziemy w bazie PESEL, choć więcej jest Górczyńskich. Pańskie nazwisko pochodzi natomiast od czasownika dawać i jest złożeniem z rzeczownikiem bor ( bór). W staropolszczyźnie daj znaczyło także bodaj, oby. Związki jednak ze współczesnym (powstałym sto lat temu, więc późno!) zawołaniem: Darzbór!, choć odległe, to występują i intencjonalnie wyrażają nadzieję otrzymania daru lasu. W bazie PESEL Dajborów jest dziewięciu.
Skąd się wzięło?
Migza, od migać, czyli szybko poruszać (przewracać) oczami. 122 nazwiska.
Kolusz, najpewniej od miasta Koluszki. Przezwisko Koluszek wywodzi się od Koli, czyli Nicolausa, zatem Mikołaja. 15 nazwisk.
Liskowiak, od lisa. 119 nazwisk.