Wenecja Gretkowskiej
Przyjechała tu pierwszy raz w 1988 roku jako dwudziestoparoletnia absolwentka filozofii, znając Zachód tylko z książek. Ze zgrzebnej polskiej rzeczywistości prosto w blask, przesyt i przepiękność Serenissimy, czyli Najjaśniejszej, jak mówią wenecjanie. I została uwiedziona. Kolejne powroty tylko utwierdziły ją w tym, że Wenecja to najlepsze miejsce i że marzeniem byłoby zostać oprowadzającą po tym mieście. Po latach spełniło się – wydawnictwo Wielka Litera zaproponowało serię „Podróż nieoczywista”, a w niej m.in. Wenecję według Gretkowskiej...
Początek jest z przytupem, żebyśmy wiedzieli, że to Manuela Gretkowska nas oprowadza. Ale bez obaw, to nie puste fanfary. Pisarka ma naprawdę dużo do powiedzenia. I nie z bedekerów – przyjeżdża tu co roku, żeby m.in. znów patrzeć na „Burzę” Giorgionego, z której nadal niewiele rozumie, ale nie traci nadziei, że kiedyś coś ją tknie i tajemnica tego obrazu stanie się dla niej jasna. Wybiera się do Wenecji w różnych porach roku, by widzieć ją pod różnymi kątami. Ma na jej temat własne zdanie i potrafi wydobywać smaki z faktów o Wenecji. Jest zadziorna i krytyczna, opowiadając o historii Laguny, budynkach, słynnych mieszkańcach i nie mniej znanych odwiedzających, którzy przybywali tu w różnych celach i różnie się to kończyło. Mówi pisarka, więc nie zabrakło anegdot literackich, m.in. o tym, jak do miasta miłości przybyli kochankowie George Sand i Alfred de Musset, a do nich miejscowy medyk, któremu zaoferowano finezyjną zapłatę za leczenie... Zostając przy tematach erotycznych i literackich – pisarka wspomina miejscowego poetę Giorgia Baffo, który żył na przełomie XVII i XVIII w. i w kunszcie i obscenie opisywania aktów miłosnych przewyższał i Casanovę, i Apollinaire’a.
Mamy naprawdę autorski przewodnik. Napisany ze swobodą, na jaką pozwoliła wieloletnia znajomość z Serenissimą. W czasach, gdy nie wolno nam odbywać podróży rzeczywistych – można sobie fantazyjnie pochodzić po Wenecji.
AGNIESZKA FREUS MANUELA GRETKOWSKA. WENECJA. MIASTO, KTÓREMU SIĘ POWODZI. Wydawnictwo WIELKA LITERA, Warszawa 2020. Cena 44,90 zł.