Uwaga przy jedzeniu!

Poczet nazwisk polskich

Od lat szukamy z mamą wyjaśnienia znaczenia nazwiska mojego ojca Oprus. Wszystkie osoby o tym nazwisku w Polsce są z nami spokrewnione, jednak nikt nie przybliżył nam jego znaczenia. Mama doszukuje się przodków na Węgrzech, ale czy to słuszny trop? Zuzanna Oprus-Wika

Nazwisko na pierwszy rzut oka i ucha pobrzmiewa z łacińska i przywodzi do skojarzenia z człowiekiem, który jest uciśniony, skrzywdzony – tak rzeczownik opres objaśnia „Mały słownik zaginionej polszczyzny” (Kraków 2003). Ale to nie jest przesądzająca interpretacja. Sądzę, że więcej argumentów zgromadziłaby kwerenda genealogiczna pozwalająca prześledzić drogę tego nazwiska (lub jego formy pierwotnej) do zasobu nazwisk używanych przez Polaków. Obecnie w bazie PESEL znajdujemy 21 takich nazwisk.

Proszę o wyjaśnienie nazwiska Bievel. Aktualnie zmienione na Biwel. Z tego, co wiem, moja rodzina może pochodzić z Austrii lub Węgier.

Barbara Biwel

Trop niemiecki jest przekonujący. Bievel w dialekcie ( pfälzisch) to Bibel, więc Biblia. W PESEL-u 7 nazwisk.

Skąd się wzięło?

Podracki, od staropolskiego czasownika podraczyć, czyli uraczyć kogoś, napoić. 42 nazwiska.

Stramkowski, od rzeczownika strama, poprzecznej belki w saniach. 25 nazwisk.

Lomber, nazwisko odimienne od germańskiego Lamberta, używanego w Polsce od XI wieku i oznaczającego sławny kraj ( Land + berth). 99 nazwisk.

Czpak, dwojaki rodowód. Powstało od gwarowego rzeczownika ćpak, oznaczającego kogoś, kto pobrudził się jedzeniem, albo od staropolskiego i gwarowego czasownika ćpać, czyli jeść. 132 nazwiska.

Brańka, odczasownikowe, od brać, brana. Stąd rzeczowniki braniec i branka, a więc jeńcy, niewolnicy. 1060 nazwisk.

Cylwik, najpewniej od rzeczownika cel (kiedyś cyl). Możliwe też od imienia Cela (Cecylia). 806 nazwisk.