Żmija w ogrodzie – zachowaj spokój
Weekend spędzany na łonie przyrody to możliwość spotkania się nie tylko z przyjaciółmi i rodziną, ale też ze żmiją zygzakowatą – jedynym jadowitym dziko występującym wężem w Polsce.
Jak postępować, gdy spotkamy na swojej drodze przedstawiciela tego chronionego gatunku, radzi Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach. Główna wskazówka – zachowaj spokój.
Żmija osiąga ok. 80 cm długości. Możemy ją spotkać w trzech odmianach barwnych: brązowej i szarej oraz czarnej – ta jednak występuje najrzadziej. Znak rozpoznawczy to charakterystyczny zygzak na grzbiecie.
Żmije możemy spotkać na wszelkiego rodzaju terenach otwartych, m.in. łąkach, obrzeżach lasów, na polach uprawnych. W otoczeniu człowieka bywa spotykana w miejscach o wysokiej trawie oraz tam, gdzie może się łatwo ukryć, takich jak składowiska drewna czy sterty kamieni. Aby nasze przydomowe ogródki nie stały się atrakcyjnym miejscem dla żmij, wystarczy je uporządkować oraz regularnie wykaszać trawę.
Żmija to gatunek płochliwy i skryty, a co za tym idzie – unikający człowieka. Atakuje tylko wtedy, gdy zostanie do tego zmuszona. Ewentualne ukąszenie poprzedza ostrzegawczym syczeniem, dlatego ukąszenia zdarzają się bardzo rzadko – wtedy gdy zwierzę nie ma innego wyjścia i musi się bronić. Ataki bez uprzedzenia są sporadyczne i zwykle spowodowane nagłym nadepnięciem.
Spotykając żmiję, należy przede wszystkim zachować spokój i nie zbliżać się do niej. Wówczas sama powinna się od nas oddalić. Jeśli jednak doszło do ukąszenia, należy unieruchomić pokąsaną kończynę i założyć opaskę uciskową powyżej tego miejsca. Ukąszenie w przypadku dorosłego, zdrowego człowieka powinno obyć się bez komplikacji. Większą czujność należy zachować w odniesieniu do ukąszonych dzieci, osób starszych, osób z chorobami serca czy będących pod wpływem alkoholu.
Warto też pamiętać, że głównym pożywieniem żmij są gryzonie, takie jak myszy i norniki, co jest bardzo korzystne z punktu widzenia człowieka. Obecność tych węży w naszym otoczeniu świadczy o tym, że nasz lokalny ekosystem jest w dość dobrej kondycji.
Leśnicy przypominają, że żmija zygzakowata jest gatunkiem chronionym, objętym częściową ochroną gatunkową. W celu ochrony ustanowiono szereg zakazów, takich jak zakaz umyślnego zabijania i okaleczania, zakaz chwytania, przetrzymywania, niszczenia siedlisk, schronień, a także umyślnego płoszenia i niepokojenia żmij. Złamanie tych zakazów jest traktowane jako wykroczenie, a jego popełnienie wiąże się z orzeczeniem kary aresztu lub grzywny.