Proszę wstać! Nauka idzie!
Zbadane: wydawanie pieniędzy
Przedmiot sprawy: Zakupy przez internet są coraz popularniejsze. W dobie pandemii nawet zakupy spożywcze przeniosły się do sieci. Okazuje się, że zmiany te mają swoje odzwierciedlenie w sposobie wydawania pieniędzy. Badanie przeprowadzono na 137 gospodarstwach w amerykańskim stanie Maine. Przeanalizowano 5573 transakcje. Uczestnicy badania podczas robienia zakupów online wydawali ok. 44 procent więcej, a ich zakupy zawierały bardziej różnorodne produkty w porównaniu z robionymi w sklepie. Co ciekawe, zmniejszały się wydatki na słodycze, głównie mrożone desery oraz ciasta i ciasteczka. (PRJ)
Orzeczenie: Czy podobne tendencje obserwowalibyśmy u polskich konsumentów? Wyniki byłyby bardzo ciekawe.
Kontrolowana: nowa bakteria
Przedmiot sprawy: Uczeni z Belgii zaobserwowali, że bakterie z rodzaju Subdoligranulum obecne są tylko u osób zdrowych, natomiast nie występują u tych z otyłością i cukrzycą typu 2. Ze względu na trudności w hodowli bakterii jelitowych naukowcom nie udało się wyhodować Subdoligranulum. Wśród 700 wyhodowanych szczepów bakterii jelitowych zidentyfikowali inny gatunek mikroorganizmów, nazwany Dysosmobacter welbionis, który rzadziej występuje u osób z cukrzycą typu 2, mimo że jest bardzo powszechny w populacji (występuje u 70 proc.). Jego obecność obniża poziom cukru w organizmie (przyspiesza jego spalanie), a tym samym sprzyja niższej masie ciała. Dodatkowo ma działanie przeciwzapalne. Uczeni podejrzewają, że może sprzyjać leczeniu nie tylko cukrzycy czy otyłości, ale także chorób zapalnych i nowotworów. (ZK)
Orzeczenie: Mikroby „lekarzem” wspomagającym.
Niekorzystny: wysoki cholesterol
Przedmiot sprawy: Amerykańscy naukowcy z University of Illinois Urbana-Champaign szukają sposobu na zrozumienie procesów komórkowych łączących wysoki poziom cholesterolu z nawrotami i przerzutami nowotworu piersi. W swoich najnowszych badaniach zaobserwowali, że produkt uboczny metabolizmu cholesterolu – 27-hydroksycholesterol (27-HC), powoduje wysyłanie sygnałów promujących nowotworzenie do innych komórek. Te cząsteczki sygnałowe opakowane są w zewnątrzkomórkowe pęcherzyki otoczone błonami, które są produkowane m.in. przez komórki układu odpornościowego, neutrofile, po potraktowaniu ich 27-HC. Po podaniu samych pęcherzyków myszom modelowym z rakiem piersi zaobserwowano wzrost guza i przerzuty. (PRJ)
Orzeczenie: Rozwiązanie zagadki może przyczynić się do rozwoju nowych terapii przeciwnowotworowych.
Chemia: prosto z bakterii
Przedmiot sprawy: Większość cennych chemikaliów jest wytwarzana przy użyciu paliw kopalnych. Wykorzystanie ropy naftowej przez chemię przemysłową odpowiada za 14 procent wszystkich emisji gazów cieplarnianych. Ekscytującą
alternatywą jest wykorzystanie bakterii jako „fabryk komórkowych” z przełącznikiem genetycznym, który uruchamia w nich produkcję związków chemicznych. Ograniczeniem zastosowania bakterii była dotychczas konieczność stosowania drogich związków chemicznych do ich „włączania”. Aby zwiększyć ich potencjał komercyjny, naukowcy wykorzystali modele matematyczne i opracowali nowy przełącznik genetyczny, do którego można wykorzystywać tani i naturalny składnik. Modyfikacja ta drastycznie obniża koszty produkcji. (AU)
Orzeczenie:
Bakterie z tanią „chemią” na zawołanie.
Uwaga: obecność ołowiu
Przedmiot sprawy: Wysoki poziom ołowiu wykryto u rdzennych mieszkańców peruwiańskiej Amazonii, żyjących w pobliżu obszarów, w których odbywa się wydobycie ropy naftowej. Według jednej z hipotez, plemiona mają styczność z ołowiem poprzez dietę. Większość z nich poluje i łowi ryby na okolicznych obszarach. U zwierząt, którymi się żywią, też wykryto ołów. W miejscach o niższym poziomie zanieczyszczenia środowiska najbardziej prawdopodobną drogą kontaktu z ołowiem jest narażenie zawodowe, takie jak bezpośredni kontakt z ropą na skutek udziału w pracach porządkowych po wyciekach ropy. (AU)
Orzeczenie: Ołów zawsze znajdzie drogę do ludzi.
Sprzymierzeniec: gaz rozweselający
Przedmiot sprawy: Mimo dużego wyboru leków antydepresyjnych u niektórych pacjentów nie udaje się dobrać skutecznej terapii. Amerykańscy naukowcy dowiedli, że grupie odpornej na tradycyjne terapie może pomóc podtlenek azotu, czyli znany gaz rozweselający. W badaniach klinicznych obejmujących 24 osoby odporne na leki antydepresyjne wystarczyła zaledwie godzinna sesja z gazem rozweselającym, by u 85 procent badanych zaobserwować wyraźne ustąpienie objawów. Pozytywny efekt utrzymywał się nawet do dwóch tygodni po podaniu podtlenku azotu. Jednym z powodów może być mechanizm działania gazu rozweselającego, który oddziałuje z innymi receptorami w mózgu niż leki antydepresyjne, co może wzmacniać całościowo zastosowaną terapię. (MK)
Orzeczenie: Jak wszyscy wiedzą – śmiech to zdrowie.
Pod lupą: krem przeciwsłoneczny koralowców
Przedmiot sprawy: Jednym z dramatycznych skutków zmian klimatycznych jest blaknięcie raf koralowych. Niektóre koralowce radzą sobie z tym problemem lepiej niż inne i mimo wybielania udaje im się zachować funkcje życiowe, w tym rozmnażania, na satysfakcjonującym poziomie. Tak jest np. w przypadku niebieskich koralowców pochodzących z Hawajów. Wszystkie koralowce żyją w symbiozie z glonami zooksantelle, które poza produktami odżywczymi dostarczają im związek, chroniący je przed szkodliwym działaniem promieni UV. Wzrost temperatury oceanu zaburza tę symbiozę, ale niebieskie koralowce, nawet bez glonów, zatrzymują część zbawiennego „kremu przeciwsłonecznego” i wydajniej utrzymują funkcje życiowe. (MK)
Orzeczenie: Dla wszystkich istot – ochrona przed słońcem to podstawa!