Certyfikat w wakacyjnym bagażu

Na początku kwietnia Europejska Komisja ds. Podróży (ETC) podała, że aż 79 proc. Polaków zadeklarowało chęć spędzenia letniego urlopu w tym roku za granicą. To o ponad 20 proc. więcej, niż wynosi średnia europejska.

Optymizm rodaków wynika zapewne z dobrze przebiegającego u nas programu szczepień. Do połowy czerwca w pełni zaszczepionych było ok. 10 mln mieszkańców Polski. By bez problemu mogli oni ruszyć za granicę na wakacyjne wojaże, powinni dysponować unijnym certyfikatem COVID (UCC), który staje się swoistą przepustką do podróży do innych krajów. System ma ruszyć na dobre 1 lipca, kiedy to UCC będzie honorowany na terenie Unii Europejskiej oraz Islandii, Norwegii i Liechtensteinu. Prawdopodobnie jednak w niektórych krajach może się to przeciągnąć nawet do połowy sierpnia.

Kod niczym paszport

Unijny certyfikat COVID jest wzajemnie uznawanym w Unii Europejskiej dokumentem zawierającym kod QR i unikatowy identyfikator ułatwiający weryfikację podróżnego pod względem ryzyka epidemicznego. Ma to znacząco ułatwić przemieszczanie się po Europie w dobie pandemii. – System unijnych certyfikatów został stworzony przede wszystkim w celu ułatwienia podróży zagranicznych – stwierdził ostatnio Adam Niedzielski, minister zdrowia. – Przyda się także przy powrocie do kraju. Mając go, zostaniemy zwolnieni z kwarantanny po przekroczeniu granicy.

Warunkiem otrzymania takiego dokumentu jest: przyjęcie szczepionki na COVID-19, negatywny wynik testu PCR albo RAT, czyli tzw. szybkie testy antygenowe, bądź pozytywny wynik testu PCR starszy niż 11 dni (w przypadku ozdrowieńców). Od 1 czerwca certyfikat w Polsce można pobrać bezpłatnie ze strony Internetowego Konta Pacjenta w postaci PDF nadającej się do prezentacji na urządzeniach mobilnych i do wydruku (logowanie poprzez stronę pacjent. gov.pl). Po 25 czerwca UCC będzie dostępny także w aplikacjach mojeIKP i mObywatel.

Certyfikat otrzymać można również w postaci wydruku papierowego w punkcie szczepień. Ozdrowieńcy lub osoby z negatywnym wynikiem testu na obecność koronawirusa będą mogły uzyskać UCC w formie wydruku papierowego od każdego pracownika medycznego, który ma dostęp do aplikacji gabinet.gov. pl, czyli np. od lekarza lub pielęgniarki z przychodni podstawowej opieki zdrowotnej. Certyfikaty są wydawane po każdej dawce szczepionki, co jednak nie oznacza, że dokument jest od razu ważny.

W Polsce certyfikat nabiera ważności 14 dni od podania ostatniej dawki szczepionki. To czas potrzebny do uzyskania odporności po pełnym cyklu szczepienia. Przed wyjazdem należy zapoznać się z przepisami obowiązującymi w państwie, do którego się wybieramy, bo każdy kraj sam określa zasady, na jakich będzie honorował certyfikat. Pomocna w tym może być aplikacja RE-open EU, która pozwala na sprawdzenie aktualnie obowiązujących reguł w poszczególnych państwach członkowskich. Termin ważności UCC zależy od tego, komu został on wystawiony. W przypadku ozdrowieńców jest to 180 dni, a w przypadku osób w pełni zaszczepionych – 12 miesięcy.

Wiele osób niepotrzebnie ściąga na telefon aplikację „Unijny Certyfikat Covid”, która pojawiła się 10 czerwca w Google Play i AppStore. Aplikacja ta jest potrzebna jedynie służbom kontrolnym, które będą skanować nasz kod QR z telefonu lub wydruku w celu sprawdzenia statusu i tożsamości posiadacza certyfikatu oraz autentyczności i ważności zaświadczenia.

EKUZ dla bezpieczeństwa

Oprócz certyfikatu COVID osoby wybierające się za granicę powinny zabrać ze sobą także Europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ). Ten bezpłatny dokument potwierdza bowiem prawo do korzystania na koszt NFZ z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w czasie czasowego pobytu na terenie państwa należącego do Unii Europejskiej lub EFTA (Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria). Karta taka może zostać wydana wyłącznie osobom zgłoszonym do ubezpieczenia zdrowotnego, w tym osobom, które posiadają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych zgodnie z przepisami krajowymi.

Aby otrzymać kartę EKUZ, należy złożyć odpowiedni wniosek (do pobrania ze strony NFZ) i złożyć go w oddziale lub delegaturze NFZ. Można to zrobić na cztery sposoby: przesłać zeskanowany wniosek mailem, wysłać go pocztą, wysłać za pośrednictwem Elektronicznej Skrzynki Podawczej ePUAP bądź złożyć osobiście. Kartę można odebrać osobiście lub wskazać przesłanie jej pocztą. Termin ważności EKUZ zależy od tego, kim jest jej posiadacz. Najdłużej, bo 5 lat, ważna jest karta wydana m.in. emerytom, osobom pobierającym nauczycielskie świadczenie kompensacyjne i osobom zgłoszonym do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny w wieku poniżej 18. roku życia. Zatrudnieni otrzymują kartę na trzy lata, a np. renciści na 18 miesięcy.