Proszę wstać! Nauka idzie!

Kontrolowani: kierowcy

Przedmiot sprawy: Chińscy naukowcy sprawdzili, jak dieta może wpływać na stwarzanie zagrożeń na drodze u zawodowych kierowców ciężarówek. Przebadano 389 mężczyzn w wieku 31 – 60 lat z 6 – 10-letnim doświadczeniem za kółkiem, pokonujących w ciągu roku od 50 tys. do 100 tys. kilometrów. Uczestnicy badań wypełnili kwestionariusze dotyczące sposobu odżywiania oraz zmęczenia psychicznego i fizycznego. Okazało się, że diety bogate w warzywa i nabiał oraz węglowodany złożone są silnie powiązane z bezpiecznym zachowaniem podczas jazdy. Dieta bogata w białko zwierzęce była skorelowana z wyższymi wskaźnikami błędów, spadkiem koncentracji i drobnymi wykroczeniami drogowymi. Najgorzej wypadli kierowcy, których dieta składała się głównie z fastfoodowych przekąsek bogatych w tłuszcze i węglowodany proste. Była ona silnie związana z niebezpiecznym zachowaniem podczas jazdy. (PRJ)

Orzeczenie: Zamiast kolejnego hamburgera bezpieczniej zjeść pożywną sałatkę.

Wykryty: covid

Przedmiot sprawy: Amerykańscy badacze wykorzystali grafen – jeden z najwytrzymalszych i najcieńszych znanych materiałów – do wykrywania wirusa SARS-CoV-2. Uczeni twierdzą, że ich wynalazek może stać się przełomem w walce z koronawirusem i jego wariantami. W eksperymencie połączyli warstwy grafenu, które są 1000 razy cieńsze niż znaczek pocztowy, z przeciwciałem łączącym się z białkiem kolca koronawirusa. Następnie zmierzyli wibracje atomów grafenu na poziomie atomowym po kontakcie ze sztuczną śliną zawierającą, bądź nie, cząstki badanego wirusa. Gdy przeciwciała łączyły się z białkiem SARS-CoV-2, następowała zmiana w wibracjach, którą można było zarejestrować w czasie poniżej 5 minut. Metoda jest bardzo szybka, niezwykle czuła i tania, dlatego może zrewolucjonizować diagnostykę koronawirusa i wyprzeć dotychczas stosowane testy. (ZK)

Orzeczenie: Szybka diagnostyka to skuteczniejsza walka z koronawirusem.

Czuła: sztuczna skóra

Przedmiot sprawy: Gdy się uderzymy, na skórze mogą powstawać siniaki. Znaki te chronią nas przed dalszymi zranieniami. Sztuczna skóra i protezy nie mają takiego systemu ochronnego, co może prowadzić do poważniejszych uszkodzeń. Aby temu zapobiec, chińscy uczeni stworzyli innowacyjną sztuczną skórę, która wyczuwa działające na nią siły i jest w stanie zmienić kolor z żółtego na purpurowy, naśladując ludzkie siniaki i wskazując na uszkodzenie. Naukowcy wykorzystali hydrożele o lepszej przezroczystości, rozciągliwości i bi o kompatybilności, które reagowały na przyłożoną siłę podobnie do ludzkiej skóry. Wynalazek otwierano we możliwości wykrywania uszkodzeń w urządzeniach protetycznych i robotyce. (ZK)

Orzeczenie: Robot w ludzkiej skórze.

Upcykling: plastiku

Przedmiot sprawy: Naukowcy z University of Edinburgh przekształcili plastik z butelek w waniliowy aromat dzięki genetycznie zmodyfikowanym bakteriom. Obecnie świat tonie w plastiku. Przemiana zużytych plastikowych butelek w coś bardziej wartościowego i powszechnie używanego, jak wanilina, na którą zapotrzebowanie jest ogromne w branżach kosmetycznej i spożywczej, wydaje się strzałem w dziesiątkę. Badacze wykorzystali bakterie Escherichia coli, które zostały genetycznie zaprogramowane tak, aby przekształcać w temp. 37 st. C kwas tereftalowy (budulec polimerów plastiku) w wanilinę. Wydajność reakcji wynosi 79 procent. Zdaniem naukowców jest jeszcze pole do poprawy. (PRJ)

Orzeczenie: Czy pomysł szkockich naukowców uwolni świat od plastiku?

Ułaskawiona: muzyka w głowie

Przedmiot sprawy: Czy piosenka, która natrętnie utkwi w głowie, może przynieść pozytywny efekt? Wygląda na to, że tak! Amerykańscy naukowcy poddali ponad 30 osób rozciągniętym w czasie badaniom, w których puszczano ochotnikom nieznaną im wcześniej melodię w połączeniu z krótkim filmikiem. Następnie sprawdzano, czy badani rozpoznają różne fragmenty melodii, które wpadły im w ucho, po czym zadawano szereg szczegółowych pytań dotyczących filmiku. Okazało się, że ochotnicy łatwiej przypominali sobie treść filmu, gdy słyszeli zapamiętaną muzykę. Mało tego, potrafili dokładniej opisać te fragmenty, które widzieli wcześniej równocześnie z konkretnym kawałkiem melodii, jaki utkwił im w głowie. (MK)

Orzeczenie: Lepsza pamięć, gdy w duszy gra.

Dłużej świeże: truskawki

Przedmiot sprawy: Aby cieszyć się dłużej świeżością truskawek, uczeni z Institut National de la Recherche Scientifique (INRS) w Kanadzie wynaleźli biomateriał bazujący na chitozanie pozyskiwanym ze skorupiaków. Ten odpad spożywczy ma naturalne właściwości grzybobójcze. Inne składniki filtru do przechowywania truskawek to grzybo- i bakteriostatyczne olejki eteryczne oraz nanocząstki. Opary olejków zapobiegają rozwojowi mikroorganizmów w powietrzu otaczającym truskawki, a właściwości materiału zapobiegają pleśnieniu owoców, które bezpośrednio się z nimi stykają. Testy laboratoryjne wykazały skuteczność filtru w zwalczaniu patogenów powszechnych w produktach spożywczych, takich jak pleśń Aspergillus niger, patogeniczne szczepy Escherichia coli, Listeria monocytogenes i Salmonella Typhimurium. Jeśli podda się tak zapakowane truskawki promieniowaniu, zachowują świeżość do 12 dni, a dodatkowo rosną ich właściwości antyoksydacyjne. (SS)

Orzeczenie: Czekamy na polskie łubianki pokryte nowym filtrem.

Pod lupą: bakterie na mikroplastiku

Przedmiot sprawy: Cząsteczki mikroplastiku, obficie występujące np. w morzach i rzekach, stanowią poważne zagrożenie dla ekosystemów, gdyż mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie różnych organizmów. Dodatkowo mogą one być idealnym siedliskiem dla bakterii, w tym opornych na antybiotyki. Z tego powodu przeanalizowano próbki pięciu typów mikroplastiku, pochodzące z 14 odcinków chińskiej rzeki Beilun, pod kątem obecności genów nadających bakteriom oporność na leki. Okazało się, że wszystkie próbki zawierały geny odporności na najpopularniejsze klasy antybiotyków. Alarmujący był też fakt, że na próbkach pochodzących z terenów miejskich wykryto 1000 razy więcej tych genów niż na próbkach z miejsc o charakterze rolniczym. Oznacza to, że zanieczyszczenia miejskie mogą mieć różnorodne, nieoczekiwane skutki dla środowiska i człowieka. (MK)

Orzeczenie: „Uzależniona” od plastiku ludzkość strzela sobie samobója?