Miłość i groteska

Właściwie nie wiadomo, skąd wziął się w miasteczku Lewa Nielucki, ponoć znany scenarzysta powracający z zagranicy (niewykluczone, że z samego Hollywood). Jedni mówili, że przyjechał fiatem punto od strony Prudnika, drudzy, że wjechał od strony Głubczyc, a jeszcze inni, że zajechał jednak białym zaporożcem prosto z Głuchołaz. Tymczasem w rodzinnym mieście Nieluckiego, syna Ijasza – miejscowego bohatera zamordowanego podczas demonstracji przez komunistyczną milicję – trwają przygotowania do hucznych obchodów 600-lecia i wielkiej historycznej rekonstrukcji. Planowana jest też pielgrzymka do miejsc świętych, bo nadeszły czasy religijno-narodowo-patriotyczne. Nikt nie wie, po co tak naprawdę przyjechał Lewa, ale jest pewne, że ma tajemniczy Czarny Zeszyt z zapiskami ojca. Czy będzie chciał dociec prawdy o jego śmierci, czy też przyciągnęła go dawna szkolna miłość Majka (posługująca się dziś personaliami Bianka Dunder), marząca o wyjeździe do Ameryki i spotkaniu się z matką. Nagle wszystko przyspiesza i mieni się jak w kalejdoskopie. Nielucki jedzie na pielgrzymkę z Majką-Bianką, ona kradnie pielgrzymkowe pieniądze, wędrują po Francji, kobieta znika, Lewa z desperacją jej szuka i w końcu leci do Nowego Jorku, a tam razem z matką swojej miłości wyruszają w podróż po Ameryce, by odnaleźć Majkę... Realność miesza się z groteską i halucynacjami, a absurd tworzy wyjątkowo krzywe zwierciadło Polski i świata.

„Ijasz” nawiązuje z jednej strony do homeryckiej „Odysei”, a z drugiej do powieści drogi. Właśnie w ten sposób autor tworzy groteskowo-gorzką opowieść o współczesności. To brawurowa literacka satyra opowiedziana przez jednego z najbardziej cenionych polskich poetów. Tym razem autor poematu „Dwanaście stacji” zaproponował czytelnikom fantasmagoryczną opowieść o nieśmiertelnej miłości w zwariowanym świecie.

JACEK BINKOWSKI TOMASZ RÓŻYCKI. IJASZ. WYDAWNICTWO LITERACKIE, Kraków 2021. Cena 49,90 zł.