Proszę wstać! Nauka idzie!

Pod lupą: rozwój mózgu płodu

Przedmiot sprawy: Zauważono, że przedwczesny poród to jeden z czynników zwiększonego ryzyka pojawienia się u dzieci spektrum autyzmu i innych zaburzeń rozwojowych, w szczególności u płci męskiej. Co dokładnie jest tracone, jak dziecko rodzi się wcześniej, co ma tak długoterminowe skutki? Amerykańscy naukowcy w badaniach na myszach odkryli, że zmniejszony poziom hormonu allopregnanolonu (ALLO) w łożysku powoduje zmiany w mózgu męskiego potomstwa, które przypominają spektrum autyzmu u ludzi. Jednorazowe wstrzyknięcie tego hormonu w późnej ciąży u myszy zapobiegało tym zmianom. ALLO u ludzi jest obecnie stosowane w leczeniu depresji poporodowej. Być może rozwinięcie metod mierzenia i uzupełniania tego hormonu w razie potrzeby u kobiet w ciąży pozwoli zapobiegać niektórym zaburzeniom u potomstwa. (KR)

Orzeczenie: Ciekawe, w jakim stopniu wyniki badań na myszach odzwierciedlają sytuację u ludzi.

Zagrożone: miejskie owady

Przedmiot sprawy: Najnowsze badania japońskich naukowców wskazują na zaburzenia okresu hibernacji owadów w obszarach miejskich. Obiektem badaczy był gatunek muchy Sarcophaga similis. Powszechnym sposobem badania ekologicznych skutków urbanizacji jest badanie zmian w cyklach życiowych gatunków na obszarze miejskim i otaczającym go. W swoich badaniach naukowcy wykazali, że ocieplenie miasta (w tym przypadku Osaki) o ok. 2,5°C w stosunku do otaczających go obszarów i nasilone sztuczne oświetlenie w nocy są dwoma najważniejszymi czynnikami mającymi wpływ na cykl życiowy muchy, która w warunkach pozamiejskich hibernuje na przełomie października i listopada, a w mieście dopiero w grudniu. (PRJ)

Orzeczenie: Nocne oświetlenie wspierające nasze codzienne życie niekoniecznie może dobrze wpływać na innych mieszkańców naszej planety.

Długoterminowa: terapia przeciwbólowa

Przedmiot sprawy: Osoby cierpiące na chroniczne bóle dolnego odcinka pleców mogą już niedługo poczuć trwałą ulgę. Nowa technika nazwana Empowered Relief wywodzi się z nurtu behawioralno-poznawczego psychoterapii, w którym bazuje się na powiązaniach myśli, uczuć, odczuć fizycznych i zachowań. Polega na wyposażeniu pacjentów w umiejętność regulacji w sytuacjach prowadzących do bólu. W przeciwieństwie do długotrwałej psychoterapii, Empowered Relief wymaga jedynie pojedynczej dwugodzinnej sesji do osiągnięcia redukcji bólu w tym samym stopniu, co tygodnie innych terapii. Podczas sesji pacjent uczy się rozpoznawać własne niewspierające lub szkodliwe wzorce prowadzące do stresu i bólu oraz dostaje inne kluczowe informacje, dzięki którym przy pomocy instruktora tworzy swój własny, spersonalizowany plan radzenia sobie z bólem i zapobiegania mu. Dostępne są już szkolenia dla profesjonalistów. (SS)

Orzeczenie: Celem twórców była wysoka dostępność i prostota terapii.

Ocieplenie klimatu: kolejne ostrzeżenie

Przedmiot sprawy: Uczeni z MIT przeanalizowali zapis paleoklimatyczny z ostatnich 66 milionów lat, czyli od wyginięcia dinozaurów. Naukowcy odkryli, że w tym czasie Ziemia doświadczała wzmacniania efektu ocieplenia. Niewielki stopień ocieplenia – na przykład z wulkanów uwalniających dwutlenek węgla do atmosfery – w naturalny sposób przyspiesza pewne procesy biologiczne i chemiczne, które wzmacniają wahania, prowadząc do jeszcze większego ocieplenia. Efekt zatrzymał się, gdy na półkuli północnej zaczęły tworzyć się pokrywy lodowe. Obecnie pokrywy lodowe kurczą się i mogą zniknąć, co może doprowadzić do ponownych, bardzo intensywnych zmian prowadzących do ocieplenia klimatu. (AU)

Orzeczenie: Zaburzenia równowagi klimatycznej Ziemi mogą bardzo przyspieszyć.

Stymulacja: mózgu

Przedmiot sprawy: Jednym z największych wyzwań w dziedzinie interfejsów mózg-komputer jest możliwość sondowania jak największej liczby punktów w mózgu. Naukowcy z amerykańskich jednostek badawczych opracowali innowacyjne rozwiązanie polegające na wprowadzeniu 48 maleńkich czujników w korze mózgowej. Badacze pokazali, że czujniki te bardzo skutecznie odczytują aktywność mózgu. System umożliwił również stymulację mózgu za pomocą impulsów elektrycznych. Rozmiar mózgu zwierzęcia ograniczył zespół do wprowadzenia 48 „neuroziaren”, ale dane sugerują, że obecna konfiguracja systemu może obsługiwać do 770 punktów. System będzie wykorzystywany m.in. w przywracaniu funkcji mózgu utraconych w wyniku choroby lub urazów. (AU)

Orzeczenie: Do precyzyjnej stymulacji mózgu ludzkiego jeszcze daleka droga.

Skuteczne: przeciwciała

Przedmiot sprawy: Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Washington University School of Medicine w St. Louis, przeciwciała wytwarzane przez osoby zaszczepione szczepionką firmy Pfizer są skuteczne także przeciwko nowemu wariantowi delta wirusa SARS-CoV-2. Wariant ten nie był rozpoznawany tylko przez jeden z 13 typów przeciwciał wyizolowanych od 3 zaszczepionych osób. Odporność, która pojawia się zarówno po zaszczepieniu, jak i po chorobie, jest związana nie tylko z poziomem wytworzonych przeciwciał, ale także z ich zmiennością i różnorodnością. Przeciwciała różnią się zdolnością do neutralizowania różnych wariantów SARS-CoV-2. Odkryto tylko jeden typ przeciwciał, który jest zdolny do neutralizacji wszystkich wariantów (w tym beta, który najlepiej umyka przeciwciałom). Według badaczy tego typu przeciwciała są obecne u około 20 proc. zaszczepionych i ozdrowieńców. To, że delta jest obecnie dominującym wariantem, jest związane przede wszystkim z jego szybszym namnażaniem. (SS)

Orzeczenie: Nie taka delta straszna... dla osób produkujących przeciwciała.

Zbawienna: empatia

Przedmiot sprawy: Brytyjscy naukowcy z Anglia Ruskin University zaproponowali nowe niskobudżetowe podejście, które może przyczynić się do zredukowania zachowań antyspołecznych i obniżenia przestępczości. Badacze opracowali szkolenia, których celem jest wzmocnienie empatii. Niska empatia wiąże się z mniejszym poczuciem wstydu i winy, które odgrywają kluczową rolę w podejmowaniu decyzji moralnych podczas dokonywania wyborów, w jaki sposób się zachowamy w danej sytuacji. Naukowcy twierdzą, że takie uniwersalne treningi powinny zacząć się od rodziców jeszcze nienarodzonego dziecka, aby pomóc im stymulować ją u potomstwa, począwszy od jego narodzenia. Wstępne badania przeprowadzone w Turcji, Niemczech i Stanach Zjednoczonych ukazały, że trening wzmocnienia empatii ma sens, ale powinien być co jakiś czas powtarzany. (PRJ)

Orzeczenie: Dzięki takiemu podejściu może nie tylko zmniejszy się przestępczość, ale też będzie się przyjemniej żyło.