Mała antologia hymnów świata (180)

Mała antologia hymnów świata

Tajlandia.

Nazwa znaczy dosłownie: kraj ludzi wolnych. Bo prawdą jest, że Tajlandia, jedyny kraj Azji Południowo-Wschodniej, nigdy nie był niczyją kolonią. Przechodził w swych dziejach różne, także krwawe, perypetie, ale Tajlandczycy zawsze radzili sobie sami, a przybyszom okazywali dyskretne poczucie godności i szacunku, ale pozbawione służalczości. Zanim państwo w 1939 roku nazwało się Tajlandią, znane było jako Syjam, co w języku pali, w którym mówią sąsiedzi Birmańczycy, znaczy kraj złota.

Ziemie, dziś znane jako Tajlandia, od IV tysiąclecia przed naszą erą były miejscem rozkwitu starożytnych kultur. Tu zrodziło się imperium Khmerów, tu migrowały chińskie plemiona Tajów. Powstawały i upadały królestwa, rozwijała się sztuka i kultura, zaś w XIII i XIV wieku Tajlandia przeżyła złoty wiek. Stulecie później to, co wcześniej rozkwitło, obumarło. Pierwsze dwudziestolecie XIX wieku to był owocny czas otwarcia na wpływy zachodnie. Jednym z promotorów modernizacji kraju był były buddyjski mnich Mongkut, który panował jako król Rama III. Znał angielski i łacinę, a fascynowały go zachodnie technologie przyspieszające postęp cywilizacji. Jednak dopiero w 1868 roku jego następca Rama IV zarządził głębokie reformy, zniósł niewolnictwo, wprowadził podatki, unowocześnił administrację państwa, armię i oświatę. Tajlandia zbliżyła się do świata zachodniego.

W 1932 roku wewnętrzna rewolta (na szczęście bezkrwawa) sprawiła, że monarchia absolutna upadła, a jej miejsce zajęła nowoczesna monarchia konstytucyjna. Zmieniła się też społeczna rola monarchy, zaś okupacja japońska w latach 40. sprawiła, że dwór królewski stał się symbolem ruchu oporu i ducha narodu. Hymn, jaki wówczas przyjęto (uderzająco podobny do hymnu polskiego, a niektóre źródła wskazują też na podobieństwo do Marsylianki), używany był tylko dwa lata, bo tymczasowo zastąpił hymn królewski Sansoen Phra Barami – obowiązujący do 1932 roku także jako hymn państwa. Dwa lata później rząd Tajlandii ogłosił konkurs na muzykę i słowa do nowego hymnu. Wybrano melodię skomponowaną przez Phra Chenduriyanga, ponieważ brzmiała bardziej nowocześnie niż pozostałe propozycje, ale gdy w 1939 roku zmieniono nazwę kraju z Syjamu na Tajlandię, ogłoszono konkurs tylko na nowy tekst hymnu. Wygrał pułkownik Luang Saranupraphan (1896 – 1954), powieściopisarz, tłumacz i poeta, pułkownik armii królewskiej i sekretarz ministra obrony. W hymnie zachowano wcześniejszą melodię, ale zmieniono jego słowa.

W latach 70. i 80. rozruchy studenckie doprowadziły do trwającej niemal 20 lat poważnej destabilizacji kraju. Dopiero w 1992 roku armia trzymająca rząd w karbach ustąpiła cywilom. Państwo przeżyło w efekcie niebywałą hossę, po której nadszedł kryzys ekonomiczny, który dotknął cały kontynent. Posłuszna zaleceniom Międzynarodowego Funduszu Walutowego Tajlandia poradziła sobie jednak nadspodziewanie dobrze i jej gospodarka rozwinęła się w bezprzykładnej skali. Jedną z ważnych jej gałęzi okazała się turystyka, której lokalne możliwości stawiają Tajlandię w światowej czołówce. Magnesem dla milionów turystów jest tajska kultura i sztuka; zabytki materialne i tradycje muzyczne czy jedwabnicze, rzeźba, malarstwo i kuchnia. Także rynek pracy, gdyż w Tajlandii znajduje zatrudnienie tysiące ekspatów pracujących jako nauczyciele, informatycy, tłumacze.

Phleng chāt Thai („Hymn narodowy”) to tytuł państwowej pieśni Tajlandii, obowiązujący od 1939 roku. Każdego dnia o godzinie 8 i 18 wszystkie programy radiowe i telewizyjne Tajlandii odtwarzają hymn – także w miejscach publicznych, takich jak dworce autobusowe, szkoły, baseny, posterunki policji. Prawo wymaga okazania szacunku wobec hymnu, obowiązuje więc zatrzymanie się lub powstanie z miejsca. Także seanse filmowe w kinach są poprzedzane emisją krótkiego filmu na cześć króla Tajlandii oraz odegraniem hymnu.

Phleng chât Thai

rà-thêt thai ruam lûeat núea chât chúea thai pen prà-cha-rát · phà-thai khŏng thai thúk sùan yù dam-rong khong wái dâi tháng muan dûai thai lúan măi · rák să-mák-khi thai ní rák sà-ngòp · tàe thŭeng róp mâi khlât èk-kà-rât chà mâi hâi khrai khòm khì sà-là lûeat thúk yàt pen chât phli thà-lŏeng prà-thêt chât thai thá-wi · mi chai · chá-yo

Hymn narodowy

Tajlandia jednoczy wszystkich Tajów. Każdy jej centymetr należy do nich. Tajlandia zawsze była niepodległa, a Tajowie zjednoczeni. Tajowie kochają pokój, ale zawsze są gotowi do wojny. Nikt nie odbierze nam wolności! Będziemy walczyć do ostatniej kropli krwi. Jesteśmy dumni! Niech żyje zwycięstwo!

Peter Feit (1883 – 1968), twórca muzyki do współczesnego hymnu Tajlandii, urodził się w rodzinie niemiecko-tajskiej. Był dyrygentem, nauczycielem muzyki i aranżerem. Jego ojciec grał na trąbce w orkiestrze dworskiej, a on sam był organizatorem pierwszej w Syjamie zachodniej orkiestry smyczkowej. Zbierał tajskie pieśni ludowe. Otrzymał z rąk króla feudalny tytuł Phra Chenduriyang, który oznacza: „wykwalifikowany w instrumentach muzycznych”, i używał go jako nazwiska. Jak mówi anegdota, melodia nowego hymnu przyszła kompozytorowi do głowy podczas jazdy tramwajem w Bangkoku i była inspirowana I Symfonią Johannesa Brahmsa.