Klosz w stylu Tiffany’ego
Inspektor Nerak akurat zaparzał sobie kawę, kiedy do pokoju wszedł sierżant Wrzosek.
– Panie inspektorze, znana w naszym mieście projektantka mody Larysa Wiśniewska popełniła samobójstwo. Szef prosił, aby pan osobiście zajął się tą sprawą.
Kilkadziesiąt minut później inspektor Nerak zaparkował obok jednopiętrowej willi stojącej na eleganckim osiedlu na obrzeżach miasta. Drzwi otworzyła kobieta w średnim wieku i na widok służbowej legitymacji Neraka poinformowała: – Nazywam się Anna Wieczorek i to ja zadzwoniłam pod numer alarmowy i poinformowałam, że moja przyjaciółka Larysa popełniła samobójstwo. Wczoraj wieczorem około godziny dwudziestej trzeciej położyłam się spać, a Larysa w swoim pokoju przygotowywała scenariusz pokazu, na którym miały być prezentowane jej najnowsze suknie ślubne. Kiedy rano weszłam do jej pokoju, zobaczyłam, że leży na podłodze obok biurka. Nachyliłam się nad nią i wtedy zorientowałam się, że nie żyje. Natychmiast, niczego nie dotykając, wyszłam z pokoju i zadzwoniłam pod numer sto dwanaście.
Po wysłuchaniu kobiety inspektor przeszedł przez długi korytarz i wszedł do pokoju Larysy Wiśniewskiej. Widząc wchodzącego Neraka, lekarz medycyny sądowej podszedł do niego i oznajmił: – Ze wstępnych oględzin wynika, że denatka przed śmiercią wypiła herbatę, w której była silnie działająca trucizna. Śmierć nastąpiła około godziny pierwszej. Po przeprowadzeniu sekcji zwłok i badań laboratoryjnych będę mógł powiedzieć, jaka trucizna była rozpuszczona w herbacie.
Nerak podziękował lekarzowi i rozejrzał się po pokoju. Był urządzony ze smakiem, a jego największą ozdobą był bez wątpienia pokaźnych rozmiarów kryształowy żyrandol. Widząc zainteresowanie Neraka żyrandolem, Anna Wieczorek oznajmiła: – To najnowszy nabytek Larysy. Kupiła go trzy dni temu, lecz jeszcze nie został podłączony do prądu.
Kiedy sanitariusze wynieśli na noszach ciało Larysy Wiśniewskiej, Nerak podszedł do biurka. Na jego blacie stał komputer z drukarką, leżały kartki z wykonanymi na nich rysunkami, zdjęcia sukien ślubnych, stała też szklanka z niedopitą herbatą, a obok niej lampka z pięknym, ręcznej roboty kloszem w stylu
Tiffany’ego. Nerak włożył gumowe rękawiczki, nacisnął włącznik i przez chwilę przyglądał się kaskadzie kolorów wydobywających się ze szkiełek oprawionych w ołów. Następnie wyłączył lampkę, wyciągnął z drukarki zapisaną kartkę i przeczytał na głos: „Kochana Aniu, z własnej woli opuszczam ten świat. Kilka dni temu dowiedziałam się, że bezpowrotnie straciłam pechowo zainwestowane nasze wspólne oszczędności. Dlatego postanowiłam skończyć ze sobą. Mam nadzieję, że wybaczysz mi ten krok”.
– To straszne, co uczyniła Larysa – oznajmiła stojąca obok inspektora Anna Wieczorek. – Nic nie wiedziałam o jej finansowych kłopotach. Dlaczego mi o nich
Opiekun tymczasowy małoletniego uchodźcy
Moja znajoma z Ukrainy przyjechała tydzień temu do Polski z niepełnoletnią siostrą. Ich rodzice muszą zostać w Ukrainie. Jak można zalegalizować jej opiekę nad małoletnią?
– Aldona Wójcik (e-mail) Pełnoletnia siostra musi złożyć do polskiego sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce pobytu małoletniej siostry wniosek o ustanowienie opiekuna tymczasowego, wskazując siebie jako kandydatkę na tymczasową opiekunkę prawną.
Zgodnie z art. 25 ust. 9 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. „O pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa”, wniosek o wszczęcie postępowania zawiera: 1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowany; 2) imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy, jego adres zamieszkania lub pobytu albo siedziby, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej; 3) imię i nazwisko małoletniego, jego adres zamieszkania lub pobytu; 4) imiona i nazwiska rodziców oraz nazwisko rodowe matki małoletniego bądź informację, że nie są one znane; 5) płeć małoletniego; 6) datę i miejsce urodzenia małoletniego; 7) rodzaj oraz serię i numer dokumentu, stanowiącego podstawę przekroczenia granicy przez małoletniego, jeżeli występuje;
8) imię i nazwisko kandydata na opiekuna tymczasowego, datę jego urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz serię i numer dokumentu tożsamości albo informację o braku kandydata;
9) imię i nazwisko oraz adres zamieszkania lub pobytu osoby sprawującej faktyczną pieczę nad małoletnim, jeżeli małoletni nie znajduje się pod pieczą kandydata na opiekuna tymczasowego; 10) osnowę wniosku. Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd kieruje się dobrem dziecka. Opiekun tymczasowy powinien być ustanowiony przede wszystkim spośród krewnych, powinowatych lub innych osób dających rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna. Jeżeli we wniosku wskazano kandydata na opiekuna tymczasowego, należy podać stopień pokrewieństwa albo powinowactwa kandydata na opiekuna tymczasowego z małoletnim bądź informację o braku pokrewieństwa albo powinowactwa, a w przypadku osoby sprawującej faktyczną pieczę nad małoletnim – datę, od której piecza jest sprawowana.
Sąd przesłuchuje kandydata na opiekuna tymczasowego i osobę sprawującą faktyczną pieczę nad małoletnim oraz wysłuchuje małoletniego, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli kandydat na opiekuna tymczasowego sprawuje faktyczną pieczę nad małoletnim, a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości co do prawidłowego wykonywania tej pieczy i dobro małoletniego się temu nie sprzeciwia, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe wyłącznie do dowodów z dokumentów i rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym.
Sąd rozpoznaje sprawę bezzwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu wniosku do sądu. Postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania. W postępowaniu o ustanowienie opiekuna tymczasowego nie pobiera się opłat, a wydatki ponosi Skarb Państwa.
Kaucja zabezpieczająca przy najmie
Chcę wynająć mieszkanie. Jak wysokiej kaucji mogę zażądać od najemców?
– Maria Lisiecka (e-mail) Wedle obowiązujących przepisów, kaucja zabezpieczająca pokrycie należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu, nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.
Podstawa do zbycia udziału w spadku
Wnuki posiadają poświadczenie dziedziczenia po swoich rodzicach (dzieciach dziadka). Dziadek ożenił się powtórnie i z drugą żoną był właścicielem mieszkania spółdzielczego. W 1984 r. spisał testament i notarialnie przekazał swój majątek na rzecz drugiej żony (nie posiadali wspólnych dzieci), a w 1985 r. zmarł. Druga żona nie otworzyła testamentu. Zmarła w 2014 r. Dziadek posiadał pięcioro dzieci z pierwszego małżeństwa – czworo nie żyje. Stan prawny mieszkania nie jest uregulowany do dziś. Spółdzielnia domaga się od nas spłaty zadłużenia. Uzyskawszy informację o testamencie dziadka, wnieśliśmy sprawę do sądu o ustalenie spadkobierców ze strony drugiej żony dziadka, ale nie znamy ich adresów. Czy po wycofaniu z sądu sprawy dotyczącej poszukiwania spadkobierców drugiej żony dziadka, spadkobiercy ustawowi (wnuki) dziadka mogą dokonać zbycia na rzecz osoby trzeciej części swego spadku?
– Anna Malinowska (e-mail) W świetle istnienia wspomnianego testamentu to raczej niemożliwe. Zgodnie z treścią art. 1027 Kodeksu cywilnego, „względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia” – bez legitymowania się jednym z powyższych dokumentów zbycie udziału w spadku, w tym w mieszkaniu, będzie niemożliwe.
W sytuacji istnienia sporządzonego przez dziadka testamentu, w którym powołał on do spadku po sobie swoją drugą żonę, cofnięcie sprawy (jak rozumiem o stwierdzenie nabycia spadku po nim przez jej rodzinę) nic nie da. W nowo wszczętej sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po dziadku sąd zapyta, czy dziadek zostawił testament i będziecie Państwo musieli na to pytanie odpowiedzieć...
Zgodnie z treścią art. 669 Kodeksu postępowania cywilnego „sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi”. Sprawa o nabycie spadku po dziadku w zaistniałej sytuacji powinna się zatem toczyć także z udziałem osób będących spadkobiercami jego drugiej żony jako spadkobierczyni testamentowej. Jeśli osoby te są znane, ale nie można ustalić ich adresów zamieszkania, należy rozważyć ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, co umożliwi kontynuowanie postępowania. Zgodnie z treścią art. 144 § 1 zdanie pierwsze k.p.c., „przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane”. Wedle art. 144 § 3 k.p.c. „z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne (...)”. Jeśli ustalenie kręgu spadkobierców jest wątpliwe, sąd może wezwać spadkobierców do uczestnictwa w postępowaniu przez ogłoszenie publikowane w piśmie poczytnym na całym obszarze Państwa i przez podane publicznie do wiadomości w ostatnim miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w miejscu tym przyjęty (art. 672 i 674 § 1 k.p.c.).
Jeżeli dziadek zostawił ważny testament opisanej treści, to nie jego spadkobiercy ustawowi są zobowiązani ponosić koszty otrzymania spadku.
Publikacja zakupionej fotografii
Swego czasu kupiłem na aukcji internetowej zdjęcie, które ma dobrze ponad 100 lat. Po jakimś czasie zauważyłem w kilku miejscach (np. w gazecie) skan tego zdjęcia. Czy mam jakieś podstawy do żądania odszkodowania za publikację bez mojej zgody i bez podania, kto jest właścicielem?
– Wojciech Kowalczyk (e-mail) Raczej wątpliwe, gdyż musiałby Pan udowodnić, że przysługują Panu autorskie prawa majątkowe z tytułu rozpowszechniania opisanej fotografii i że one nie wygasły.
Zgodnie z treścią art. 36 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. „O prawie autorskim i prawach pokrewnych” (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1062) „z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu: 1) od śmierci twórcy (...); 2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia (...)”.
Ponadto wedle art. 41 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, „jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy”, przy czym „Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności” (art. 53).