Nastolatki czytają
Na czym polega fenomen trylogii „Hell”, jej autorki Katarzyny Barlińskiej oraz platformy Wattpad? Nastolatki doskonale wiedzą, a starsi?
– Ciekawe, do kogo taka kolejka? – zastanawiał się Mariusz Szczygieł na Targach Książki w Poznaniu. Okazało się, że aż tysiąc nastolatek ustawiło się do Katarzyny Barlińskiej, publikującej jako Pizgacz lub P.S. Herytiera. Czytelniczki (byli też czytelnicy) trzymały w garści gruby tom z antyczną rzeźbą na okładce. To „Start a Fire. Runda druga”. Szczygieł napisał potem w mediach społecznościowych, że był to krzepiący widok, bo dowodził, że dzieciaki chcą czytać i może nawet w przyszłości nie przestaną.
Barlińska (Pizgacz) zaczęła pisać, kiedy miała 15 lat, teraz ma 20 i jest najjaśniejszą gwiazdą platformy Wattpad; obserwuje ją 129 tys. osób, a każdy jej tekst ma miliony odsłon. Z Wattpada trafiła do wydawnictw Editio i BeYA, które wydały „Start a Fire. Runda pierwsza” i „Start a Fire. Runda druga”, czyli dwie części pierwszego tomu jej przewidzianej na sześć części trylogii „Hell”; każda część to 600 stron tekstu. Obie rundy „SAF” okupują od kilku miesięcy pierwsze miejsca listy bestsellerów Empiku. Barlińska, na stronie wydawnictwa przedstawiana jako studentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej, planuje wydać w ciągu dwóch lat 10 książek. A potem? To się jeszcze zobaczy.
Platforma Wattpad ruszyła w 2006 r. i jest miejscem, w którym można publikować opowiadania, wiersze, fan fiction, czyli opowieści o idolach, a także pomysły na scenariusze filmowe. I – co najważniejsze – od razu dostaje się reakcję na swój tekst. Użytkownicy dodają swoje uwagi i przede wszystkim piszą, czy chcą czytać dalej. Pizgacz vel Herytiera teraz publikuje w odcinkach trzecią część trylogii „Hell”. Odsłon ma ponad 10 mln, 16 tys. komentarzy. I nie, nie pod kolejnymi odcinkami. Czytelnicy komentują każdy akapit! Bohaterka wyciąga z torebki papierosy. „Nie pal!” – podpowiada chór głosów. Przy kolejnej sentencji bohaterki – Victorii – o życiu zwracają się do niej bezpośrednio: „Vic, ja kumam, że ty taka dorosła, ale uspokój się, nie masz 70 lat”. Faktycznie, w trzeciej części ma ledwo 20. Czasem komentarze są dość lakonicznie: „Fuck, oho, o, nie, eee, łoo” i 600 głosów w tym stylu. To jest największa rewolucja – Wattpad i inne podobne platformy dają możliwość interaktywnego pisania. Natychmiast pojawia się reakcja. Dla wielu pisarzy byłby to najgorszy horror, ale dla użytkowników, którzy mają mniej więcej od 13 do 30 lat, to jest wymarzone miejsce, gdzie mogą przełamać wstyd i pisać pod pseudonimem, co im się żywnie podoba. Redaktor i wydawnictwo nie odrzuci, a zawsze się znajdzie ktoś, kto polubi, zachęci, będzie czekać na kolejny rozdział.
Piszące nastolatki
Wattpad bywa trampoliną do literackiej sławy dla piszących nastolatek. Wyrosła z niego choćby autorka bestsellerów Anna Todd, jej odsłony liczy się nie w milionach, tylko w miliardach. Autorki zaczynają pisać mniej więcej tak jak Pizgacz, kiedy mają 15 lat. Tak było z Beth Reekles, autorką romansów, są też twórczynie opowiadań z wampirami, piszące romanse o aniołach i demonach albo o nastoletnich czarownicach. W Polsce również autorzy z Wattpada przechodzą do tradycyjnych wydawnictw, tak jak publikująca pod pseudonimem Nahbabe Joanna Balicka. Zaczęła od fan fiction, czyli historii o Justinie Bieberze, a potem opublikowała w wydawnictwie romans „Miss Independent”. Pizgacz najpierw zapisała się do Wattpada, żeby czytać, ale ciągle jej czegoś brakowało, więc sama zaczęła pisać. A grono komentujących i obserwujących rosło w kosmicznym tempie. Teraz ma swoją armię fanów – Pizgacz army – która potrafi nieźle uprzykrzyć życie innym piszącym, bo wszystko kojarzy im się z plagiatem trylogii „Hell”. Tymczasem powieści Barlińskiej złożone są z dość stereotypowych motywów: zły i piękny mężczyzna, fatalne zauroczenie, samochody marki Mustang, małe amerykańskie miasteczko. Niektórym czytelnikom jej seria przywołuje na myśl „Pamiętniki wampirów”. Teraz jednak, jak zauważa portal Writerat, trylogia „Hell” stała się wzorcem i fani wszędzie doszukują się jej odprysków i wpływów.
Umberto Eco opisywał powieść popularną jako przyjemność płynącą z powtórzenia, można w ten sposób patrzeć też na twórczość z Wattpada: „Przyjemność płynąca z narracji, płynie z powtarzania tego, co już znane: powtarzania cyklicznego, które ma miejsce zarówno w ramach jednego dzieła literackiego, jak i całej serii dzieł. Przestrzeganie tej reguły stanowi samą istotę powieści popularnej i w żadnym wypadku nie może być uważane za jej wadę. Do reguł gry należy także mnożenie okazji do topicznych powtórzeń za sprawą dopisywania